Voordragte oor navorsing
Terug na Navorsing
'N FILOSOFIE VAN DIE
OPVOEDING WAT FUNDAMENTEEL WIL WEES
INHOUDSOPGAWE
- INLEIDEND: FILOSOFIE = FUNDAMENTEEL
- BREZINKA, W. 1992. KLASSE VAN OPVOEDINGSTEORIEË
2.1 Wetenskap van opvoeding
2.2 Filosofie van die opvoeding
2.3 Praktiese pedagogiek (Praksiologie van die opvoeding)
2.4 Kommentaar
- ORNSTEIN, A.C. & LEVINE, D.U. 1989. FILOSOFIESE DIMENSIES
3.1 Die dimensies
3.2 Nadere beskrywing, met kommentaar
- OZMON, H. EN CRAVER, S. 1990. DENKVERMOË
4.1 Denke
4.2 Begripsverheldering
4.3 Eietyds
4.4 Gesprek
4.5 Verwagting
- PRATTE, R. 1992: METODOLOGIE EN NORMATIWITEIT
5.1 Uitleg
5.2 Kommentaar
- MUSOLFF, H-U: FILOSOFIE VAN DIE OPVOEDING OOR DIE
PEDAGOGIEK
6.1 Uitleg
6.2 Kommentaar
- AANBEVELINGS
- VERWYSINGS
oo000oo
'N FILOSOFIE VAN DIE OPVOEDING
WAT FUNDAMENTEEL WIL WEES
- INLEIDEND: FILOSOFIE = FUNDAMENTEEL
Aangesien die begrip filosofie dui op 'n kritiese analise van
dit wat fundamenteel (begrondend) is, sal 'n outentieke
filosofie van die opvoeding fundamenteel dit wil sê begrondend
moet wees.
In die lig van hierdie stelling sal daar in hierdie stuk soos
volg te werk gegaan word: 'n aantal resente beskrywings van
filosofie van die opvoeding sal van naderby bekyk word,
spesifiek met die doel om vas te stel of daaruit afleidings
gemaak kan word aangaande die fundamentele aard van daardie
perspektief van die opvoedkunde wat as filosofie beskryf kan
word.
Daar sal nie aandag gegee word aan 'n evaluering van die
verskillende bestaande opvoedingsfilosofieë nie, maar daar sal
krities-analities gekyk word na opvoedingsfilosofie-as-sodanig
soos blyk uit verskillende beskrywings en interpretasies
daarvan.
BREZINKA (1992:1-65,167-207,208-231): KLASSE VAN
OPVOEDINGSTEORIEË
Brezinka onderskei tussen die volgende klasse van
opvoedingsteorieë (teoretiese perspektiewe op opvoeding).
2.1 Wetenskap van opvoeding (Opvoedingswetenskap): die
beskrywing en uitleg van opvoeding as sodanig (education
as fact). Dus van opvoedingshandelinge in
opvoedingsituasies (die opvoedingswerklikheid)
d.w.s. - opvoedingsdoelstellings (ideale)
- subjekte van opvoeding (opvoeders)
- objekte van opvoeding (opvoedelinge)
- opvoedingshandelinge - soos ingebed in die
omringende sosiokulturele omgewing waar
dit veral gaan om verskynsels wat verband
het met opvoeding.
Op beskrywing volg uitleg (interpretasie, verklaring),
bv. in terme van die omstandighede wat die verwerkliking
van opvoedingsdoelstellings raak en verskillende
interpretasies van opvoedingsdoelstellings in die
samelewing.
2.2 Filosofie van die opvoeding
Volgens Brezinka (beoefenaar van analitiese filosofie) is
dit nodig om wetenskaplike en nie-wetenskaplike uitsprake
(oor opvoeding) van mekaar te skei. Laasgenoemde is
uitvloeisels van 'n wêreld-en-lewensopvatting in die lig
waarvan teoretiese en praktiese probleme hanteer kan word
op 'n wyse waartoe die wetenskappe nie in staat is nie
(p.71). 'n Wêreld- en lewensopvatting filosofie van die
opvoeding verskil nie van die wêreldbeskouing-filosofie
waarop dit gebaseer is nie, maar interpreteer dit in
terme van opvoedingsverskynsels, eise wat gestel word aan
opvoedelinge, opvoeders en politici (p.179). Op dié wyse
word opvoeders voorsien van kennis (insigte) wat hulle
nodig het ten einde nie hulpeloos te wees in konkrete
opvoedingsituasies nie (p.192). Dit gaan om
waardeoordele en normatiewe bepalinge wat gegrond is in
'n wêreld- en lewensopvatting en wat die aanhangers
daarvan as bindend vir hulle beskou (p.193).
2.3 Praktiese pedagogiek (Praksiologie van die opvoeding)
Opvoedingswetenskap het ontwikkel uit praktiese teorieë
oor opvoeding, maar het die teorieë nie oorbodig gemaak
nie omdat dit onontbeerlik is. Die verwagting bestaan
egter dat die teorieë verbeter kan word deur die
toepassing van wetenskaplike insigte (p.208).
Brezinka definieer soos volg: 'n teorie van praktiese
pedagogiek is 'n mengsel van normatief-deskriptiewe
uitsprake wat opvoedingstake en opvoedingsmiddele aan die
lig bring vir partikuliere sosio-kulturele groepe
opvoeders, wat hulle sal inspireer tot
opvoedingshandelinge in ooreenstemming met 'n wêreld- en
lewensopvatting. 'n Normatiewe filosofie van die
opvoeding regverdig sekere waardes en norme vir
toepassing in 'n partikuliere praktyk (p.215).
Praktiese pedagogiek bevat die volgende elemente:
- 'n situasie-analitiese element
Opvoeders moet georiënteer word ten aansien van die
sosio-kulturele situasies waarin hulle moet handel
(p.225).
- 'n teleologiese element
Verheldering van opvoedingsdoelstellings (p.225-226).
- 'n metodologiese element
Instruksies en reëls vir opvoedingshandelinge en vir die
strukturering van opvoedingsinstellings moet baseer wees
op die tegnologiese kennis wat ontwikkel is deur die
opvoedingswetenskap (pp.227-228).
- die professioneel-etiese georiënteerde motiverende
elemente
Die professionele etos van die opvoeders (p.229).
2.4 Kommentaar
Daar kan verskil word van Brezinka oor sy indeling vir
opvoedings-wetenskap, filosofie van die opvoeding en
praktiese pedagogiek.
Uit sy uitleg kan daar die volgende afgelei word oor dit
wat as fundamenteel beskryf kan word.
- Begryping van die opvoedingswerklikheid.
- Interpretasie van die opvoedingswerklikheid.
- Begryping van lewensopvatlikheid as universele
verskynsel.
- Interpretasie van lewensopvatlikheid vir
partikuliere sosio-kulturele groepe.
- Begryping van onderwyspraktyk.
- Interpretasie van onderwyspraktyk in terme van
wetenskaplike insigte en normatiewe opvattings.
ORNSTEIN EN LEVINE (1989:HOOFSTUK 6): FILOSOFIESE
DIMENSIES
3.1 Die dimensies
Die wyse waarop die opvoeder (onderwyser)
onderwyshandelinge en onderwysprobleme hanteer, openbaar
sy opvoedingsfilosofie. Die beleid en prosedures van 'n
skool reflekteer 'n onderliggende filosofie (p.200).
'n Filosofie van die opvoeding wend die volgende basiese
begrippe aan:
(i) Metafisika: handel oor die aard van werklikheid.
(ii) Epistemologie: handel oor die aard van kennis en ken(ning).
(iii) Aksiologie: handel oor die aard van waardes.
(iv) Logika: handel oor die aard van redenering (p.201).
In die lig hiervan kan daar gesê word dat Filosofie van
die opvoeding die filosofiese dimensie van opvoedkunde is
wat handel oor:
* opvoedingswerklikheid
* opvoedkundige kennis (en opvoedingskennis)
* opvoedingswaardes
* opvoedkundige beredenering.
3.2 Nadere beskrywing
- Metafisika vra na die aard van die werklikheid wat
gereflekteer moet word in skoolvakke, ervarings en vaardighede in die kurrikulum (p.201).
Kommentaar:
Die fundamentele metafisiese vraag vir die opvoedkundige is: wat is die essensies van die
opvoedingswerklikheid wat behoort verwerklik te word in die onderrig van skoolvakke, die deelname aan
skoolervarings en die oefening van vaardighede?
- Epistemologie handel met die aard van kennis en
ken(ning) en is nou verbind aan metodes (p.201).
Kommentaar:
Wanneer van fundamenteel gepraat word, is die
metodes fenomenologies, hermeneuties, dialekties en
kontradiktories, aangevul met metodes wat daarmee
verenigbaar is. Met metodes word bedoel metodes van
onderrig, leer en die van wetenskaps-beoefening.
- Aksiologie beskryf die waardevolle. Etiek
ondersoek sedelike waardes en die voorwaardes
vir goedkeurenswaardige gedraginge, terwyl
estetiek handel met waardes ten aansien van
skoonheid (p.201).
Kommentaar:
Fundamenteel beteken dat opvoedingsessensies as
besondere waardes en die verwerkliking daarvan as
besondere behoorlikheidseis gesien word.
- Logika gaan oor die vereistes vir korrekte en
geldige denke, die korrekte en geldige formulering
van uitsprake en argumente (p.202).
Kommentaar:
Fundamenteel beteken om in die eerste instansie fenomenologies te werk te gaan veral met die
uitskakeling van valse redenering.
OZMON EN CRAVER (1990:354-366): DENKVERMOË
4.1 Denke
Die belangrikste funksie van filosofie van die opvoeding
is nie om 'n denkskool of sisteem tot stand te bring nie,
maar om opvoeders se denkvermoë te ontwikkel (p.257).
Kommentaar:
Dit kan gedoen word deur die volgende fundamentele
handelinge:
(i) kritiese probleemgerigte denke te beklemtoon
(ii) denkmiddele te beskryf en te operasionaliseer
(iii) voorwaardes vir wetenskaplike denke te beskryf en
(iv) bedreiginge vir outentieke denke te ontmasker en te neutraliseer (en selfs te vernietig).
4.2 Begripsverheldering
Filosofie van die opvoeding moet sorg vir
begripshelderheid, veral ten aansien van basiese
begrippe wat opvoeding beskryf (p.359).
Kommentaar:
Dit beteken dat die volgende as fundamenteel raakgesien
en hanteer word:
- Identifikasie van kategorieë vir die opvoedkundige denke.
- Omduiding van kategorieë tot kriteria.
- Kategorie-beskrywing en aanduiding van die betekenis daarvan vir die stigting van
opvoedingspraktyk.
4.3 Eietyds
Filosofie vir die opvoeding moet hom bemoei met the
pressing issues of the contemporary scene (p.359).
Kommentaar:
Dit raak die volgende fundamentele aangeleenthede:
* die aanwending van tot kriteria omgeduide
pedagogiese kategorieë vir die beoordeling van die
huidige sosiale, ekonomiese en politieke toneel en
die implikasies daarvan vir die realisering van
outentieke opvoeding (verkieslik in noue samewerking
met sosio-opvoedkunde, sosiopedagogiek (sociology
of education).
* bepaling van hoe sosiale, ekonomiese en politieke
omstandighede essensie-verwerkliking raak
(insluitend opvoedingsdoelstellings).
Dit vereis 'n begryping van opvoeding in 'n kontekstuele
sin (p.362), meer in besonder in die konteks van die
hedendaagse samelewing, ekonomie en politiek as besondere
vorme van actual contexts of activities and events
(p.362).
4.4 Gesprek
Filosofie van die opvoeding is 'n lewensbelangrike
gesprek waaraan 'n verskeidenheid gespreksgenote deelneem
en wat veral gaan om die volgende fundamentele
aangeleenthede:
- die herondersoek van ou argumente
- die inisiëring van nuwe rigtings
- die raaksien van verskillende filosofiese uitgangspunte as stemme in die gesprek wat lig
wil werp op
* die verskillende bestaande standpunte
* inkonsekwenthede
* onoorbrugbare verskille
* nuwe sake en nuwe relevansies.
Kommentaar: (p.365)
Filosofie van die opvoeding sal, ten einde fundamenteel te wees, aandag moet gee aan
* opvoedingsfilosofieë in Suid-Afrika (Landman, 1992)
* outentieke argumentering wat vry is van valse redenering (Landman & Jansen, 1992)
* eklektiese denke (Landman, 1993)
4.5 Verwagting
Opvoeders het die reg om die volgende te verwag van 'n
filosofie van die opvoeding:
- aandag aan opvoedingsprobleme (algemene en skoolse)
- verheldering van opvoedkundige begrippe en denkrigtings
- 'n kritiese analise van onderwysbeleid
- die bepleiting van die rasionele gesprek en sin van navorsing
- aandag aan samehangende betroubare argumentering ten aansien van die opvoedkundige werklikheid
- aanmoediging om uitdagings te aanvaar en skerp bevraging (positiewe skeptisisme)
te beoefen, dit wil sê om 'n weetgierige rusteloosheid te wek wat 'n
steeds voortgaande soeke na toereikender (beter) denkwyses oor opvoeding sal dra (pp.365-366).
Kommentaar:
Ten einde fundamenteel te wees, sal 'n Filosofie van die
opvoeding moet konsentreer op
- die skoolse verwerkliking van fundamentele
opvoedingsessensies (Landman (Red.):1981)
- die bydrae wat Filosofie van die opvoeding kan maak
tot die begryping van lesgee en leer (Landman
1979,1982)
- Begripsverklaring (Van Rensburg & Landman:1990)
- Denkrigtingverheldering (Jansen:1993)
- Perspektiewe op onderwysbeleid (Hesse & Badenhorst:1992)
- die opvoedkundige gesprek tussen die Suid-Afrikaanse rolspelers (Landman:1992)
- Navorsing waarby die fundamentele opvoedingstrukture en opvoedingsessensies
kategoriaal en kriteriaal betrek word
- Valsheidvrye en essensie-openbarende argumentering oor die opvoedingswerklikheid (Landman & Jansen:1992)
- skoling in kritiese denke (Landman & Jansen:1992).
PRATTE (1992:xiv-xxiii, 65, 72-83, 162-164): METODOLOGIE
EN NORMATIWITEIT
5.1 Uitleg
Van 'n filosofie van die opvoeding is nodig:
(i) metodologiese begronding, en
(ii) 'n normatiewe basis
en wel
(i) 'n metodologie as vertrekpunt, met 'n
(ii) normatiewe dimensie (p.xiv)
maar dan
(i) 'n metodologie wat getemper word deur die nie-neutrale funksionering daarvan, en
(ii) 'n onomwonde verklaring dat 'n stel normatiewe
beginsels, ideale, konsepte, veronderstellings en
opvattings bevorder gaan word, met die doel om die
kategorieë vir die denke te versag (p.xv).
Ten einde 'n funksionerende metodologie te verseker, moet
kritiese denke sterk beklemtoon word met die oog op
(i) verheldering van opvoedkundige aangeleenthede, en
(ii) regverdiging van opvoedkundige standpunte (p.xv).
Dit beteken dat 'n Filosofie van die opvoeding gekenmerk
word deur
(i) kognitiewe aktiwiteite
(ii) affektiewe aktiwiteite (p.xiii).
Vir die begryping van opvoedkundige sake, verkies Pratte
die kognitiewe aktiwiteite van analitiese metodologie
(die fenomenoloog sal fenomenologie en daarmee
aanverwante metodes verkies). Vir die normatiewe
dimensie verkies hy die affektiewe aktiwiteite van wat hy
normatiewe filosofie noem.
Die opvoedkundige sal sy uitsprake moet regverdig, dit
wil sê hy sal in sy argumentering redes daarvoor moet gee
(p.65). Daar is dus sprake van
regverdigingsargumentering (justificatory argument) en
die opvoedkundige moet die eise van geldige argumentering
ken (pp.72-83).
Opvoedkundige taal en konsepte moet verryk word deur die
normatiewe tradisie sodat 'n verbrede filosofie van die
opvoeding tot stand kan kom. Dit beteken dat waarde-oordele uitgespreek moet word (p.162). Vir Pratte gaan
die oordele oor aangeleenthede soos menswaardigheid,
persoonwees, agting vir ander wat konteksgebonde is, dus
wat behoort tot 'n partikuliere tradisie (p.xxiii).
Pratte (Hoofstuk 5) voeg die volgende by: besorgdheid,
versorging, verdraagsaamheid, empatie, diens.
5.2 Kommentaar:
Ten einde fundamenteel te wees, sal 'n filosofie van die
opvoeding besondere aandag moet gee aan metodologiese
verantwoording dus aan metodologie wat by 'n filosofiese
perspektief soos die opvoedings-werklikheid pas. Hier
word gedink aan die fenomenologiese, hermeneutiese,
dialektiese en kontradiktoriese metodes. Synde 'n vorm
van filosofie sal filosofie van die opvoeding ook in
verband met die metodologieë die moontlikheidsvraag moet
vra. Nou verbonde aan die moontlikheidsvraag (op grond
waarvan is hierdie metodes moontlik?) is die
verantwoordelikheidsvraag (welke beskermingsfunksie het
Filosofie van die opvoeding ten aansien van hierdie
metodes?). Filosofie van die opvoeding sal ook kan
(moet) vra na metodes wat kan dien as versterking
(sinvolle aanvulling) van hierdie metodes, byvoorbeeld
die analitiese metode. Ooreenkomste en verskille kan met
vrug aangetoon word, asook implementeringsmoontlikhede.
Om fundamenteel te wees sal Filosofie van die opvoeding
ook waarde-oordele oor die opvoedingswerklikheid moet
uitspreek. Onder andere beteken dit om
opvoedingsessensies raak te sien as besondere norme en om
die sosiale, ekonomiese en politieke omstandighede wat
die verwerkliking daarvan raak te beoordeel, maar dan aan
die hand van besondere kriteria. As besondere kriteria
geld definisies van fundamentele opvoedingsessensies wat
in vraagvorm herformuleer is.
'n Filosofie van die opvoeding sal ook die betekenis van
lewens-opvatlikheid (as universele verskynsel) se
struktuurstatus in die lig moet bring en die betekenis
van 'n aantal partikuliere lewensopvattings (byvoorbeeld
Christelik, liberaal, konserwatief, radikaal ens.).
MUSOLFF, H-U (1992:3-17): FILOSOFIE VAN DIE OPVOEDING EN
DIE PEDAGOGIESE
6.1 Uitleg
Die eenheid van normatiewe eise en empiriese bewussyn is
die absolute moontlikheidsvoorwaarde vir 'n (moderne)
Filosofie van die opvoeding. Dit gaan om die openbaring
van die aktuele (die essensiële) en die normatiewe, om
wat is (Sein) en wat behoort te wees (Sollen) en om die
sintese daarvan. Dit gaan om die universeel waardevolle
wat in 'n praktyk werksaam word. Universele waardes word
geïnterpreteer vir 'n alledaagse praktyk. Filosofie van
die opvoeding moet die waarde-inhoude van 'n histories
geworde opvoedingswerklikheid waarneem en verduidelik hoe
die pedagogiese daardeur in beweging kom (p.9).
Wanneer die begrip die pedagogiese nie werklikheidsgetrou
gedefinieer word nie, verdwyn dit. Dit beteken dat alles
wat as pedagogies kwalifiseer gedefinieer moet word.
Daar word gesoek na 'n outentieke begryping van die
pedagogiese. Dié begrip moet die eksistensiële spanning
wat daar bestaan tussen is en behoort te wees en die
operasionalisering (praktykwording) daarvan in die
hedendaagse samelewing openbaar (pp.10-11).
6.2 Kommentaar:
'n Filosofie van die opvoeding uit fundamenteel, dit wil
sê outentiek filosofies wil wees, moet aandag gee aan die
volgende:
- Normbeskrywing. Die pedagogiese essensies se
normerende krag moet beklemtoon word.
Lewensopvatlikheid (as universele verskynsel) en die
lewensopvatlike toelaatbaarheid van wetenskaplike
(insluitende navorsings-) handelinge moet uitgelê en
geïnterpreteer word. Die lewegewende funksie van
die partikuliere lewensopvatting moet beskryf en
gedemonstreer word.
- Essensie-openbaring as moontlikheidsvoorwaarde vir
outentieke begryping van die pedagogiese moet
verduidelik word. Die gevaar van atomisme (resp
essensialisme) bestaan slegs as sinsamehange nie
raakgesien en verwoord word nie. Skrik vir
moontlike atomisme kan lei tot 'n verval in
oppervlakkigheid en algemene gepratery.
AANBEVELINGS (BEd, MEd, DEd)
Dat, Filosofie van die opvoeding, nie sal afwyk van dit wat
tot die einde van 1992 onder die naam Fundamentele Pedagogiek
bedryf is nie, met dien verstande dat die volgende in
aanmerking geneem word:
1. Metodologie:
1.1 Dat die fenomenologiese, hermeneutiese, dialektiese en
kontradiktoriese metodes op datum gebring word, met
byvoeging van
- die moontlikheidsvraag ten aansien van dié metodes
- die beskermingsfunksie van Filosofie van die
opvoeding ten aansien van dié metodes
- die aansluiting van hierdie metodes by die
hedendaags populêre analitiese metode en
relevante empiriese metodes.
2. Opleiding vir die wetenskaplik verantwoorde hantering van
argumentering met die uitskakeling van valse redenering.
3. Die impak van nuwere denkrigtings op hedendaagse
opvoedkundige denke soos byvoorbeeld rekonstruksionisme
en postmodernisme.
4. Sosiale, ekonomiese, politieke omstandighede vir die
verwerkliking van opvoedingsdoelstellings. (Die
fundering deur Filosofie van die opvoeding en die huidige
situasie in die RSA deur Sosio-opvoedkunde).
5. Vir UNISA met sy geweldige heterogeniteit wat studente-samestelling betref en gepaard daarmee 'n groot
verskeidenheid lewensopvattings, word die volgende
voorgestel:
- Aandag aan die lewensopvattingstruktuur, dit wil sê
die struktuur van lewensopvatlikheid (soos in die
verlede gedoen)
- Uitleg van die verband tussen lewensopvatlikheid en
partikuliere lewensopvattings (lewensbeskouings)
- 'n Werkopdrag waarin 'n student geleentheid kry
om die eie lewensopvatting aan te wend vir
verlewendigende inhoudgewing.
6. 'n Aantal hedendaagse sienings oor wat Filosofie van die
opvoeding beteken met onderstreping daarvan dat 'n
filosofie van die opvoeding fundamenteel moet wees.
7. Oorweging van die volgende:
* opvoeding = 'n besondere vorm van die agogiese.
* opvoeding = die pedagogiese + die andragogiese + die gerontagogiese
* Opvoedkunde = Pedagogiek + Andragogiek + Gerontagogiek
* opvoedingsessensies (en strukture) is soms
pedagogiese essensies, soms andragogiese essensies
en soms gerontagogiese essensies (en strukture)
afhangende van die besondere situasie.
* Die mens is Homo viator. In sy opwegwees word
pedagogiese essensies andragogiese essensies en word
andragogiese essensies gerontagogiese essensies (en
strukture).
VERWYSINGS
Brezinka, W. 1992. Philosophy of Educational Knowledge. An
introduction to the foundations of science of education,
philosophy of education and practical
pedagogics. Dordrecht, London: Kluwer
Academic Publishers.
Heese, C & Badenhorst, D. 1992. The South African Equation.
Pretoria: Van Schaiks.
Jansen, C.P. 1993. Navorsingsprojek. Universiteit van Suid-Afrika.
Landman, W.A., Roos, S.G. & Mentz, N.J. 1979. Fundamentele
Pedagogiek leerwyses en vakonderrig. Durban:
Butterworths.
Landman, W.A. (Red.). 1981. Kind en skool. Pretoria: NG
Kerkboekhandel Transvaal.
Landman, W.A., Mentz, N.J., Roos, S.G. & Möller, T. 1982.
Fundamentele Pedagogiek en lesgee. Durban: Butterworths.
Landman, W.A. & Jansen, C.P. 1992. Argumentering en valse
redenering in 'n navorsingsverslag. Studiereeks, Instituut
vir Opvoedkundige Navorsing, Universiteit
van Suid-Afrika.
Landman, W.A. 1992. Opvoedingsfilosofieë: die Suid-Afrikaanse Toneel. Studiestuk, Instituut vir
Opvoedkundige Navorsing, Universiteit
van Suid-Afrika.
Landman, W.A. 1993. Eklektiese denke en eklektisisme.
Studiestuk, Instituut vir Opvoedkundige Navorsing,
Universiteit van Suid-Afrika.
Musolff, H-U. 1992. Der Begriff der Pädagogischen und die
Moderne. Pädagogische Rundschau Heft 1 46 Jahrgang.
Januar - Februar.
Ornstein, A.C. & Levine, D.U. 1989. Foundations of
Education. Fourth Edition. Boston: Mifflin.
Ozmon, H. & Craver, S. 1990. Philosophical foundations of
education. Fourth Edition. Ohio: Merrill.
Pratte, R. 1992. Philosophy of Education. Two traditions.
Springfield: Charles C Thomas.
Van Rensburg, C.J.J. & Landman, W.A. 1990. Fundamenteel-pedagogiese begripsverklarings. Pretoria: NG
Kerkboekhandel, Transvaal.
--- oOo ---
|