Die integrering van formele en nie-formele onderwys, oftewel die
deurstroming tussen hierdie twee onderwysvorme is reeds aan die
orde van die dag by Tegniese Kolleges.
12.  AKKREDITERING EN SERTIFISERING VAN NIE-FORMELE ONDERWYS AAN
TEGNIESE KOLLEGES
(a) Uitleg
Elke opleidingsinrigting strewe na die maksimale erkenning van sy
opleiding deur instansies wat vir daardie inrigting belangrik is in
terme van die sin van sy bestaan. Hierdie instansies verleen as't
ware bevoegdheid aan 'n bepaalde inrigting om opleiding te
onderneem. Die inrigting weer sal op een of ander wyse wil
verklaar dat sy opleiding aan besondere gestelde vereistes voldoen.
Hy (of 'n beherende instansie wat oor hom wetlike toesig het) wil
sertifiseer dat hy die bevoegdhede wat erken word, gerealiseer het.
Hierdie aanloop bring 'n mens midde in die problematiek van
akkreditering en sertifisering.
(b) Millard, R M (1983:9-28)
Millard se uiteensetting van akkreditering eerstens as 'n toestand,
tweedens as 'n proses en derdens as 'n gemeenskaplike aktiwiteit:
(i) Akkreditering as 'n toestand dui op die status wat aan 'n
opvoedkundige/onderwysinrigting of program toegeken word
wanneer 'n portuurgroep (insluitende professionele
verteenwoordigers en verteenwoordigers van die publiek)
bevind dat die betrokke inrigting/program voldoen aan
gehalte- en verrigtingskriteria;
(ii) Akkreditering as 'n proses het twee sake in die oog
, naamlik om te getuig van die kwaliteit van die
instansie/program, en hulp ter verbetering van
daardie kwaliteit;
(iii) Akkreditering as gemeenskaplike aktiwiteit, die saamwerk
van akademiese en professionele gemeenskappe, behels om:
- standaarde te ontwikkel en te valideer
- die toereikendheid van hul eie praktyke te evalueer
- portuurgroepbeoordeling en voorligting aan te bied
ten einde studente en die publiek van die integriteit en gehalte van die onderwys te oortuig.
(c) Definisie van sertifisering
Gilley, J W en Galbraith, M W (1986:60-61)
Gilley en Galbraith definieer sertifisering as ...the process by
which a professional organization or an independent external agency
recognizes the competence of individual practitioners.
Sertifisering kan hiervolgens dan beskryf word as 'n prosedure
waardeur 'n verklaring by wyse van 'n sertifikaat deur 'n inrigting
of 'n groep inrigtings of 'n daartoe gemagtigde instansie of
liggaam uitgereik word dat 'n persoon voldoen het aan al die
vereistes wat met betrekking tot 'n bepaalde kwalifikasie geld.
Uit die voorgaande kan afgelei word dat waar akkreditering te make
het met die evaluering van onderrigprogramme, dit by sertifisering
gaan om die evaluering van die bekwaamhede of vaardighede van
individue.
(ii) Sertifisering in die geval van Tegniese Kolleges
Die Wet op Tegniese Kolleges, 1981 (Wet 104 van 1981) magtig nie
Tegniese Kolleges om self te eksamineer en te sertifiseer ten
aansien van formele kursusse nie. Hierdie funksie berus by die
Departement van Onderwys en Kultuur (Administrasie Volksraad) vir
Blanke Tegniese Kolleges, en dieselfde Departement verrig die
eksaminerings- en sertifiseringsfunksie op agentskapbasis vir
Tegniese Kolleges van die ander bevolkingsgroepe. Alle studente
volg dieselfde formele kursusse/sillabusse en skryf dieselfde
eksamens. Hierdeur word eenvormigheid van standaarde verseker.
Die praktyk het in die verlede bewys dat ten einde die aanvaarbaarheid van die kwalifikasies te verseker, sowel die werkgewers as
die kandidate een eksamen verkies wat deur een sentrale
eksaminerende liggaam vir alle bevolkingsgroepe afgeneem word. Wat
kursusse in die nie-formele afdeling van 'n Tegniese Kollege
betref, word eksamens intern afgeneem en reik die Kollegeraad
sertifikate uit. Daar is nie gemeenskaplike sillabusse ten aansien
van nie-formele kursusse nie en derhalwe ook nie eenvormigheid van
standaarde vir soverre dit die kursusaanbieding in die nie-formele
afdelings betref nie. Omdat kurrikulering, eksaminering en
sertifisering op eie inisiatief geskied, kan afgelei word dat
sertifikate beperkte erkenning sal geniet.
Kommentaar:
Kollegerade kan in samewerking met en op advies van hulle Studierade die hele aangeleentheid van akkreditering hanteer. Vooraf sal
egter deeglike kurrikulering onderneem moet word ten einde te
verseker dat nie-formele kursusse ontwerp sal word wat bruikbaar
en aanvaarbaar sal wees vir die nywerhede in die bedieningsgebied
van die betrokke Tegniese Kollege.
Studierade sal 'n deeglike studie moet onderneem van die riglyne
vir die instelling en bedryf van die stelsel van akkreditering deur
die Departement van Mannekrag (1986) op die eerste vlak asook van
die riglyne vir die instelling en bedryf van die stelsel van
akkreditering deur 'n Raad in Nywerheidsopleiding op die tweede
vlak. In die lig van hierdie studie sal Kollegerade geadviseer
moet word.
Wat die nie-formele onderwyssektor betref, wat ook die nie-formele
afdeling van Tegniese Kolleges insluit, blyk dit dat akkreditering
tans nie bestaan nie en verder dat sertifikate wat in die voormelde
sektor uitgereik word, beperkte erkenning geniet.
Om die gehalte van opleiding/programme in die nie-formele afdelings
van Tegniese Kolleges te verseker, beteken dat akkrediteringsliggame binne die nie-formele onderwys gekonstitueer moet word
wat die opleiding/programme in die nie-formele afdelings kan
akkrediteer - 'n voorbeeld van sodanige akkrediteringsliggame is
die voorgestelde Nywerheidsrade vir Ambagsmanopleiding. 'n
Soortgelyke liggaam of liggame kan gekonstitueer word wat die
handel betref.
Die verlening van status en erkenning aan sertifikate wat deur
kollegerade ten aansien van opleiding/programme in die nie-formele
afdelings van Tegniese Kolleges uitgereik word, kan bewerkstellig
word deur die akkreditering van Kollegerade deur die S A
Sertifiseringsraad om eksamens af te neem en sertifikate in die
naam van die Sertifiseringsraad uit te reik. By implikasie sal
daar 'n noue verbintenis tussen die Sertifiseringsraad en die
akkrediteringsliggame vir die handel en die nywerheid moet wees.
Die akkreditering en sertifisering van die opleiding/programme in
nie-formele afdelings van Tegniese Kolleges vereis aanvaarbare
kurrikulering wat beteken dat kurrikula relevant moet wees en in
die gedifferensieerde behoeftes van gebruikers moet voorsien.
Aanvaarbaarheid van kurrikula impliseer dat sowel die handel en die
nywerheid as die Sertifiseringsraad inspraak by die ontwerp en
ontwikkeling van kurrikula vir nie-formele afdelings moet hê.
Die raakvlakke wat daar bestaan tussen FTO en NFTO, veral wanneer
albei onder dieselfde dak aangebied word bied die volgende twee
moontlikhede: (Landman, van der Merwe, 1989)
1. Eerste moontlikheid
Afronding van formele kursusse (Kursusse met N-sertifisering) deur
NFTO (kursusse met interne sertifisering) waardeur beroepsbeoefeningbevoegdheid verskerp word.
2. Tweede moontlikheid
Opgradering van nie-formele kursusse deur bywerking van bykomende
nie-formele modules spesifiek met die oog daarop om persone geskik
te maak om doeltreffend te opereer in die informele sakesektor (wat
in die toekoms met rasse skrede gaan toeneem in belangrikheid).
Die Studieraad is die instansie wat vir 'n bepaalde Kollege hierdie
twee moontlikhede die beste sal kan operasionaliseer en organiseer.
Een wyse om dit te doen is deur middel van studiekomitees wat
diepgaande situasie-analises sal moet doen gepaard met
behoeftebepaling en marknavorsing.
VERWYSINGS
Departement van Mannekrag 1986. Nasionale Opleidingsraad: Riglyne vir
die akkreditering van opleiding. RP 111/1986. Pretoria.
Departement van Onderwys en Kultuur (Administrasie: Volksraad) 1987.
Handleiding vir die hantering van naskoolse onderwys by Tegniese
Kolleges. Pretoria.
Gilley, J.W., Galbraith, M.W. 1986. Examining professional
certification. Training and Development Journal. Vol. 40(6).
Landman, W.A. & van der Merwe, J. 1989. Tegniese Kolleges:
Kurrikulumontwikkeling vir nie-formele onderwys. Verslag uit die
navorsingseenheid: Nie-formele Onderwys, Universiteit van Pretoria,
Projekleier: F.v.d. Stoep.
Millard, R.M. 1983. Accreditation. New Directions for Higher
Education No. 43 vol. 11(3).
Presidentsraad 1984. Wetenskapskomitee van die Presidentsraad: Verslag
van informele en nie-formele onderwys in Suid-Afrika. Staatsdrukker.
Kaapstad.
Raad vir Geesteswetenskaplike Navorsing (RGN) 1981. Onderwysvoorsiening
in die RSA. Verslag van die Hoofkomitee, Raad vir
Geesteswetenskaplike Navorsing. Pretoria.
Republiek van Suid-Afrika (RSA) 1981: Wet op Tegniese Kolleges (Wet no.
104 van 1981. Staatskoerant Vol. 197 (7884). Kaapstad.
Republiek van Suid-Afrika (RSA) 1983: Witskrif oor onderwysvoorsiening
in die RSA. Staatsdrukker. Pretoria. Vrygestel 23 November 1983.