DIE TEGNIESE KOLLEGE AS MODEL VIR RAAKVLAKREALISERING

Professor W A Landman

Lesings in die Opvoedkunde

DIE TEGNIESE KOLLEGE AS MODEL VIR RAAKVLAKREALISERING

1. INLEIDEND

Die uitgangspunt vir die organisering en operasionalisering van opleidingsprogramme moet wees

(i) eerstens maksimale aanwending van bestaande strukture (organisasies, inrigtings)

(ii) daarna uitbreiding van (i)

(iii) laastens die skep van nuwe strukture.

Dit is finansieel verantwoordelik om alle bestaande strukture te evalueer in terme van die maksimale gebruik daarvan voordat daar verder beweeg kan (moet) word. Soms is die opgradering van bestaande strukture 'n sinvolle belegging. So kan daar byvoorbeeld gekyk word na welke Tegniese Hoërskole opgegradeer kan (behoort te) word tot Tegniese Kolleges en dan verder welke Tegniese Kolleges leen hulle vir opgradering na Technikons.

Wanneer daar gekyk word na die volgende syfers, kan daar die afleiding gemaak word dat (veral wat swartes betref) dit sinvol en haalbaar mag wees om 'n program vir opgradering van Tegniese Kolleges na Technikons aan die gang te sit. Waar opgegradeerde Tegniese Kolleges 'n leemte laat kan daar gekyk word na die opgradering van Tegniese Hoërskole (of soortgelyke fasiliteite) na Tegniese Kolleges.

TECHNICAL COLLEGES, INSITITUTES AND TECHNIKONS

PROVISION OF TECHNICAL EDUCATION BY RACE GROUP*

(No. of students in brackets)

Technikons Technical Colleges

Africans 3 (1 604) 43 (n/a)

Coloureds 1 (2 765) 7 (8 648)

Indians 1 (3 680) 2 (4 300)

Whites 8 (51 069) 72 (115 835)

* Figures from 1985 - 1987 to provide composite picture

(Source: Indicator SA; Vol. 5 No. 3; 1988; p.44 & SAIRR Yearbook; 1987/88; p.176) 1)

Die voorgaande stellings berus vanselfsprekend op die geslaagdheid daarvan om tegniese onderwys aan die massa leerders te verkoop. Een van die verkoopvoorwaardes sal beslis 'n hoë mate van waarborg vir indiensneming (werkplasing) wees wat hoofsaaklik 'n ekonomies-maatskaplike vraagstuk is.

Aan die ander kant kan daar nie toegelaat word dat protensiële Technikon-studente weggewys word omdat daar 'n gebrek aan opleidingsinstansies is nie.

Die verryking van elke tipe tegniese opleidingsinrigting in syeie reg is op sigself noodsaaklik en kan (is) finansieel verantwoordelik. Een wyse van verryking is die operasionalisering en uitbouing van raakvlakke tussen FO en NFO. In hierdie paragraaf sal daar ten aansien van Tegniese Kolleges aan hierdie saak aandag gegee word.

Twee sake verdien besondere aandag:

(1) Tegniese Kollege as instituut vir nie-formele onderwys.

(2) Tegniese Kollege as vennoot in kurrikulumontwikkeling vir nie-formele onderwys.

In vraagvorm gestel:

* Op grond waarvan kwalifiseer die Tegniese Kollege as instituut vir nie-formele onderwys?

* Waarom kan die Tegniese Kollege beskou word as instituut wat by uitstek geskik is vir die sinchronisering van formele tegniese onderwys (FTO) en nie-formele tegniese onderwys (NFTO)? Anders gevra: Waarom het Tegniese Kolleges die potensiaal om te dien as inrigting vir raakvlakoperasionalisering ten aansien van FO en NFO?

* Wat behels die Tegniese Kollege se vennootskap in die kurrikulumontwikkeling vir nie-formele tegniese onderwys?

2. WAT IS 'N TEGNIESE KOLLEGE?

'n Tegniese Kollege is 'n inrigting vir naskoolse onderwys, onderrig en opleiding -

(a) wat verskaf word met die oog op die uitoefening van 'n beroep of die ontwikkeling van 'n sosiale of ontspanningsvaardigheid; en

(b) wat hoofsaaklik bedoel is vir persone wat nie ingevolge 'n bepaling van een of ander wet aan skoolplig onderworpe is nie of wat van so 'n bepaling vrygestel is; en

(c) wat by die toepassing van 'n bepaling van een of ander wet met betrekking tot skoolplig geag 'n skool ooreenkomstig die bedoeling van daardie wet te wees, en iemand wat ingevolge daardie wet verplig is om 'n skool by te woon en wat 'n tegniese kollege gereeld en op 'n heeltydse grondslag bywoon word geag aan al die vereistes met betrekking tot sodanige skoolplig te voldoen. 2)

Kommentaar

1. Formele en nie-formele onderwys wat betekenis het vir beroepsbeoefening kan aan 'n Tegniese Kollege aangebied word aan nie=skoolpligtige en skoolpligtige persone; ook aan nie-skoolpligtige persone wat nog leerpligtig is.

2. Nie-formele onderwys met sosiale en ontspanningsbetekenis kan aangebied word.

3. Om betekenis te hê vir beroepsbeoefening sal nie-formele onderwys aan 'n tegniese kollege -

3.1 'n sinvolle afronding en aanvulling vir formele tegniese onderrig moet bied; en

3.2 selfstandige beroepsbeoefeningbetekenis moet hê, wat impliseer -

3.2.1 kurrikulering spesifiek met die oog op beroepsbeoefening; en

3.2.2 skakeling met die private sektor as werkgewer.

3. DIE BEGRIP NIE-FORMELE ONDERWYS

(a) RGN-Hoofverslag:

Nie-formele onderwys is onderwys wat bepland en hoogsaanpasbaar verloop in inrigtings, organisasies en situasies wat buite die formele onderwys en informele onderwysvoorsiening val, byvoorbeeld indiensopleiding in die werksituasie3).

(b) F van der Stoep:

Non-formal Education: any organized, systematic educational activity carried on outside the framework of the formal system to provide selected types of learning to particular subgroups in the population, adults as well as children.

(i) Definition of non-formal education (NFE)

NFE should have a wider connotation than on-the-job training and should refer to all education outside the formal school situation. It should be the privilege of all children from primary to secondary school.

Schools should use facilities such as public libraries, museums, aquaria and computer facilities in the private sector. Contact with commerce and industry should become increasingly closer. Work experience should be in every pupil's curriculum.

(ii) High status NFE

NFE should be given high status and should be demonstrated to be valuable to everybody. It should be available to boys and girls of the complete intellectual ability range and should include high status training such as computers and electronics5).

(d) Kommentaar:

(i) Die Tegniese Kollege het waardevolle ervaring met beplanning vir en aanpassing van kursusse vir nie-formele onderwys.

(ii) Die Tegniese Kollege kan georganiseerde en sistematies geselekteerde leerervarings in nie-formele onderwysopset aanbied aan beide volwassenes en kinders (skoolpligtiges).

(iii) Die Tegniese Kollege kan sinvol kurrikuleer vir

geselekteerde leerervarings in beide formele en nie-formele afdelings.

(iv) Tegniese Kolleges se ervaring met skakeling met die private sektor kan lei tot tersaaklike beroepsopleiding en die organisasie van werkervaring vir leerders. Daar kan ook 'n besondere bydrae gemaak word ten aansien van kurrikulering vir beroepsbetekenisvolle leer- en werkervaringe.

(v) Die Tegniese Kollege is by magte om hom in te stel vir hoë status nie-formele onderwys en om deel te neem aan die kurrikulering daarvoor.

4. DEPARTEMENT ONDERWYS EN KULTUUR (Administrasie: Volksraad)

(a) Definisie:

In die Handleiding vir die hantering van naskoolse onderwys by Tegniese Kolleges word nie-formele onderwys gedefinieer as onderwys wat volgens 'n beplande program aangebied word, maar nie lei tot die verwerwing van 'n erkende Nasionale Sertifikaat nie6).

(b) Kommentaar:

Die klem op beplande open die moontlikheid dat daar vir nie-formele programme wetenskaplik gekurrikuleer sal kan (moet) word.

Die moontlikheid van sertifisering van nie-formele kursusse word nie uitgesluit nie. 'n Kollegeraad sal self moet besluit oor die wyse van sertifisering en hoe hy te werk sal gaan om sy sertifisering erken te kry in die gemeenskap (insluitende Handel en Nywerheid) wat hy bedien.

Die kwaliteit van die kurrikulering sal 'n baie belangrike bepaler wees van die aanvaarding van die sertifisering. Nou hiermee hang saam die Kollegeraad se bemarking van sy nie-formele kursusse.

In hierdie verband is die volgende beskrywing van nie-formele kursusse in die Handleiding (p.25) betekenisvol: Die kursusse is hoogs aanpasbaar en is soms die voorloper tot 'n volwaardige kursus in formele onderwys. Dit beteken dat nie-formele kursusse wat hulle waarde en standaard bewys, mettertyd as formele kursusse verklaar kan word.

Die bepaling hoogs aanpasbaar sal vir die Tegniese Kollege van die toekoms ook moet beteken aanpasbaar ten aansien van werkvereistes waaraan formele tegniese onderwys nie (kan) voldoen nie. Dit beteken dat werkontledings kan dien as sinvolle vertrekpunt vir kurrikulering vir aanpasbare nie-formele kursusse. Die betrokke beskrywing dui ook op deurstromingsmoontlikhede (raakvlakke) tussen die formele en nie-formele afdelings van 'n Tegniese Kollege.

Die voorskrif dat nie-formele Tegniese Kollege-kursusse selfonderhoudende (p.25) kursusse moet wees, is besonder sinvol aangesien dit die behoud en uitbou van die kollege kan waarborg vanweë die feit dat dit deur die betrokke leerders self gefinansier word.

5. KURRIKULERING VIR TEGNIESE KOLLEGES

Op hierdie stadium is dit van pas om enkele opmerkings te maak oor kurrikulering vir Tegniese Kolleges:

(a) Wetenskaplik verantwoordbaar

In die Tegniese Kollege gaan dit om onderwysinhoude wat op formele en nie-formele wyse aangebied moet word na wetenskaplik verantwoorde kurrikulering. Die kurrikulering vir nie-formele tegniese onderwys (NFTO) moet van so 'n gehalte wees dat dit daartoe sal meewerk dat dié kursusse eventueel erkenning as formele kursusse sal kan kry. Kurrikulumbeplanning in die lig van wetenskaplik verantwoorde beginsels en kriteria moet aan die Tegniese Kollege lei tot effektiewe formele en nie-formele onderwys.

(b) Doelgerigtheid

Aan die Tegniese Kollege moet in die doelgerigte en sistematiese beplanning van die verbetering van leerprogramme met praktykbetekenis rekening gehou word met beide formele en nie-formele moontlikhede. Daar moet skerp kennis geneem word van die eise vanuit die private sektor (werklewe) en hierin kan werkontledings 'n besondere funksie verrig.

Aan die Tegniese Kollege is besondere kriteria vir beoordeling van kuurrikulêre effektiwiteit (doeltreffendheid) doelstellings wat blyk uit werkontledings. Sommige van hierdie doelstellings sal die beste in die formele afdeling en ander weer in die nie-formele afdeling van die Tegniese Kollege verwerklik kan word.

6. VERWYSINGS NA TEGNIESE KOLLEGES IN DIE WITSKRIF OOR ONDERWYSVOORSIENING IN DIE RSA, 1983

(a) Verwysings

Die inskakeling en uitbouing van nie-formele onderwys in die onderwysstelsel van die Republiek van Suid-Afrika as moontlike oplossing van onderwysprobleme, figureer skerp in onder andere die Witskrif oor Onderwysvoorsiening in die RSA. 1983. In hierdie paragraaf sal aandag geskenk word aan direkte verwysings in die Witskrif na Tegniese Kolleges ten aansien van die nie-formele onderwys wat dit kan en mag aanbied asook aan verwysings ten aansien van nie-formele onderwys wat nie direk na Tegniese Kolleges is nie, maar tog implikasies vir Tegniese Kollege-onderwys het.

Paragraaf 6.2(e) (i)

...huldig die Regering die standpunt dat tegniese kolleges die inrigtings is wat by uitstek geskik is vir die beplande aanbieding van nie-formele onderwysprogramme... Dit is wel 'n vraag of die benaming tegniese kollege nie hersien moet word ten einde 'n duideliker beeld te bied van die tweeledige funksie van formele beroeps- en tegniese opleiding sowel as nie-formele onderwys wat dit uitoefen nie.

(b) Kommentaar:

1. Tegniese Kolleges word uitgesonder as die sinvolste plek vir beplande aanbieding van nie-formele onderwys. Beplanning verwys onder andere na kurrikulering en die opstel van programme asook na doelbewuste benutting van raakvlakke tussen FO en NFO.

2. Die Tegniese Kollege is in staat daartoe om formele en nie-formele bedrywighede met mekaar te sinchroniseer, d.w.s. om die raakvlakke wat bestaan te benut.

3. Sinchronisering van formele en nie-formele onderwys kan daartoe lei dat die Tegniese Kollege 'n volwaardige loopbaaninstituut kan wees. Hier word veral gedink aan horisontale deurbeweging wat tydens loopbaanopleiding bewerkstellig kan word en 'n natuurlike oorgang van skoolplig (Tegniese Kollege se formele been) na die daaropvolgende leerplig (Tegniese Kollege se nie-formele been) asook Kollege-opleiding na voltooiing van leerplig (formele en nie-formele opleiding).

7. BRUGMODULE BY DIE UITTREEPUNT UIT DIE FORMELE ONDERWYS (RSA, 1983:25-26 WITSKRIF)

(a) Brugmodule

In die Witskrif lui die Onderwystaakgroep (wat deur die Regering aangestel was om die destydse ministers verantwoordelik vir onderwys te adviseer met die oog op die lewer van kommentaar op die Verslag van die Hoofkomitee van die RGN-ondersoek na die Onderwys) se beskrywing van die brugperiode soos volg:

Dit is 'n afrondingskursus waardeur 'n bepaalde graad en vlak (van skolastiese vaardigheid), wat ook 'n uittreepunt uit die formele onderwys is, aan lewensvatbare beroepsmoontlikhede en/of opleiding in nie-formele onderwys gekoppel word.

Die Regering besluit in hierdie verband soos volg:

Die Regering aanvaar in beginsel die aanbeveling vir 'n brugmodule wat na die basiese onderwys sal dien as begeleiding tot die nie-formele onderwys en/of die beroepslewe vir persone wat op daardie stadium die formele onderwys verlaat.

(b) Kommentaar:

1. In 'n Tegniese Kollege sal dit betreklik maklik wees om 'n formele kursus wat hy self aanbied af te rond sodat daar sinvol beweeg sal kan word na die nie-formele Tegniese Kollege-opleiding wat 'n aanvullende opleiding kan wees met die oog op groter beroepsdoeltreffendheid. Dit is so omdat daar presies vasgestel sal kan word welke begeleiding en afronding nodig is en wanneer die afronding so 'n peil bereik het dat uittrede uit die formele Tegniese Onderrig realisties sal wees.

2. Die Tegniese Kollege sal vanweë die deskundigheid van sy lede (veral bestuurspersoneel) sinvol begeleidingswerk kan doen ten aansien van leerders se inskakeling by die beroepswêreld na voltooiing van die nie-formele Tegniese Onderwys (par. 7.4.2(c) van die Witskrif).

3. Die Tegniese Kollege sal betekenisvol daartoe in staat wees om die kurrikulering vir sy formele en nie-formele bene te sinchroniseer sodat onder andere onnodige duplisering en fragmentering uitgeskakel sal kan word en die beroepsbekwaamheid van sy leerders aansienlik kan verhoog. Dit is eintlik raakvlak-operasionalisering waarom dit hier gaan.

8. HORISONTALE DEURGEWEGING (RSA, 1983:26-27 WITSKRIF)

(a) Deurbeweging

In paragraaf 4.9 van die Verslag van die Onderwystaakgroep is die volgende stellings ten aansien van die wisselwerking tussen formele en nie-formele onderwys, betekenisvol vir Tegniese Kolleges:

(i) Herdefiniëring.

4.9.1 Ter aanvang is dit belangrik om daarop te wys dat nie-formele onderwys en formele onderwys 'n gedefinieerde onderskeid is wat kan verander deur herdefiniëring.

Kommentaar:

Definiëring en herdefiniëring van formele onderwys en nie-formele onderwys wanneer albei onder dieselfde dak beoefen word, sal voortdurend skerp en effektief kan geskied. Die neerslag van hierdie definiëring in kurrikula sal ook makliker voltrek en geëvalueer kan word. NFTO as versterking van beroepsbeoefeningbekwaamheid is hier van besondere betekenis.

(ii) Verskuiwing

4.9.3 Derdens kan 'n verskuiwing van die formele na die nie-formele en omgekeer, plaasvind. Hierdie tendens word dikwels gevind deurdat kursusse wat in die nie-formele onderwys aangebied is, uitgebou word tot 'n volwaardige kursus in formele onderwys. Dit is ook moontlik dat kursusse in formele onderwys 'vervang' word deur meer praktyktoepaslike kursusse in nie-formele onderwys.

Kommentaar:

Verskuiwing vanaf formele onderwys na nie-formele onderwys en omgekeerd binne 'n Tegniese Kollege sal maklik bewerkstellig kan word. Nie-formele kursusse moet voortdurend evalueer word met die oog op die ontwikkeling daarvan tot volwaardige formele kursusse. Die kurrikulering wat sodanige ontwikkeling kan stimuleer moet 'n voortdurende aktiwiteit (proses) wees.

(iii) Aanpasbaarheid

4.9.4 Institute van formele onderwys is minder aanpasbaar as die in nie-formele onderwys. Een effek hiervan is dat die omvang van nie-formele onderwys na alle verwagting hand oor hand sal toeneem.

Kommentaar:

Nie-formele kursusse wat in Tegniese Kolleges aangebied word beskik oor die inherente moontlikhede om toe te neem, veral in die sin dat aanverwante kursusse maklik ingestel kan word. Dié toename kan ook aangehelp word wanneer werkgewers raaksien dat NFTO betekenisvol bydra tot 'n toename in beroepsbekwaamheid.

Die volgende Regeringsbesluit in verband met horisontale deurbeweging in par 7.5.2 van die Witskrif verdien verdere aandag: Die Regering ag dit egter nodig dat daar eers verdere ondersoek ingestel word na die opvoedkundige uitvoerbaarheid van 'n modulêre struktuur bestaande uit modules van verskillende moeilikheidspeil...

Kommentaar:

Kurrikulering vir modulering sal in oënskou geneem moet word.

9. TEGNIESE EN BEROEPSONDERWYS (LOOPBAANONDERWYS) (RSA, 1983:36-38 WITSKRIF)

(a) NFO en loopbaanopleiding

In par 4.11.6 maak die Onderwystaakgroep die volgende aanbevelings:

4.11.6 Die nie-formele onderwysvoorsiening moet op so 'n basis geplaas word dat vir leerders wat uit die formele stelsel beweeg en vir volwasse leerders die nodige loopbaanopleiding beskikbaar is.

Kommentaar:

Nie-formele onderwys besit die moontlikheid om meer toegespitste spesifieke loopbaanopleiding te word. Dit beteken dat kurrikulumontwikkeling ingestel moet wees op die verheffing van nie-formele onderwys se beroepsbeoefeningbetekenis. Hierdie stelling impliseer dat 'n besondere navorsingsweg gevolg sal moet word. Dit is die weg van werkontleding tot nie-formele onderwys.

(b) Stabiliteit

In par 4.11.7 stel die Onderwystaakgroep:

Die onstabiliteit van die nie-formele onderwys moet in 'n redelike mate opgehef word sodat opleiding voort kan gaan gedurende ekonomies lae konjunktuurtoestande en nie eers (gewoonlik laat) weer op dreef kom as die ekonomie al 'n hele ent in die hoogkonjunktuurfase inbeweeg het nie.

Kommentaar:

Die Tegniese Kollege beskik vanweë sy infrastruktuur oor die potensiaal om enige onstabiliteit in nie-formele onderwys te voorkom en uit te skakel. Verder is die Kollege daartoe in staat om voortdurende opleiding te verseker wat nie beïnvloed hoef te word deur wisselinge in die ekonomie nie.

In par 4.11.10 doen die Onderwystaakgroep die volgende aanbeveling:

Gesien die gevestigde weerstand teen die soort onderwys in die RSA moet daar 'n goed beplande publisiteits- en voorligtingsprogram gevolg word om die soort onderwys in die regte perspektief te stel.

Kommentaar:

Die Tegniese Kollege beklee die ideale posisie om weerstand teen tegniese onderwys te verminder en selfs te vernietig. Die Kollege sal vrugbaar kan deelneem aan programme om tegniese onderwys in die regte perspektief te stel. Die deelname sal egter goed beplan moet word en huidige pogings sal verskerp moet word.

(d) Balans en mannekragbehoeftes

Die volgende besluit van die Regering is betekenisvol:

7.10.2(b) Die Regering aanvaar die aanbeveling in paragraaf 4.11.1 dat na 'n balans tussen algemeen vormende voorbereidende akademiese onderwys en algemeen vormende voorbereidende loopbaanonderwys beweeg moet word met die oog op die eise van die mannekragbehoeftes van die land.

Kommentaar:

Toekomstige kurrikulumontwikkeling van Tegniese Kolleges sal rekening moet hou met die inbou van algemeen vormende aktiwiteite in die loopbaanonderwys wat hy aanbied. Hierdie aktiwiteite sal geïdentifiseer moet word en sinvol ingeskakel moet word in opleidingsprogramme. Verder moet in gedagte gehou word dat loopbaanonderwys as sodanig algemeen vormend is. In hierdie verband sal daar ook skerp gekyk moet word na die didaktiese riglyne in die betrokke sillabusse.

10. KURRIKULUMDIENSTE (pp.41-42 WITSKRIF 1983)

In par 4.14.2 is die volgende aanbevelings van die Onderwystaakgroep betekenisvol vir tegniese onderwys as vorm van nie-formele onderwys:

(a) Situasie-analise

Kurrikulering in al sy fases word normaalweg gerig op situasie-analise, doelwit-, leerervaring- en inhoudbepaling, leersituasie-ontwerp en evaluering.

Kommentaar

Situasie-analise ten aansien van nie-formele tegniese onderwys sal onderneem moet word ten einde die essensiële daarvan uit te lig. In die lig van hierdie essensies sal die volgende onderneem moet word:

(i) Skerp doelwitformulering sodat doelwitopleiding realisties kan geskied. Doelwitopleiding het behalwe opleidingswaarde, besondere vormende waarde veral vanweë die dissiplineringswaarde daarvan.

(ii) Duidelike identifisering van betekenisvolle leerervaringe vir die nie-formele onderwysleerders, veral daardie ervaringe wat te make het met verskerping van beroepsbeoefeningbekwaamheid.

(iii) Bepaling van relevante (beroepsbetekenisvolle) inhoude

as inhoude wat spesifiek toegespits is op doeltreffender beroepsbeoefening.

(iv) Leersituasie-ontwerp sodat doelwitopleiding effektief kan geskied.

(v) Evaluering, veral in terme van beroepseffektiwiteit.

(b) Navorsing

Kurrikulering verloop normaalweg in drie interafhanklike fases, naamlik navorsing, ontwerp en ontwikkeling.

Kommentaar:

Belanghebbendes by kurrikulering vir nie-formele tegniese onderwys sal eers geïdentifiseer moet word en daarna sal beplan moet word vir gesamentlike kurrikulumnavorsing, kurrikulumontwerp en kurrikulumontwikkeling.

Kurrikuleringsagente moet kennis neem van die behoeftes en eise van die samelewing en moet binne die moontlikhede en beperkinge van die determinante doelbewus kurrikuleer om in sulke behoeftes te voorsien.

Kommentaar:

Kurrikulering vir nie-formele tegniese onderwys moet as 'n besondere hedendaagse behoefte raakgesien word, veral wanneer die kurrikulering afgestem moet wees op die bydrae wat NFTO moet maak tot groter beroepseffektiwiteit.

(d) Gebruikersinspraak

Gebruikers van die kurrikulum moet die reg hê tot betekenisvolle inspraak in die kurrikulumontwerp waarby hulle gemoeid is. 'n Sterk demokratisering van die kurrikuleringspraktyk word as beginsel aanvaar, veral ten opsigte van die partikuliere behoeftes van gemeenskappe en groepe wat tot nou toe nog nie hulle eiesoortige onderwysbehoeftes gestel het nie.

Kommentaar:

Tegniese Kolleges moet in georganiseerde verband geleentheid kry tot inspraak ten aansien van kurrikulumnavorsing, -ontwerp en -ontwikkeling (ook met betrekking tot nie-formele tegniese onderwys en die raakvlakke wat dit het met formele tegniese onderwys).

(e) Diens

Kurrikulering moet as 'n diens aan die totale onderwysgemeenskap (formeel en nie-formeel) georganiseer en bedryf word.

Kommentaar:

Kurrikuleringsaktiwiteite ten aansien van nie-formele onderwys sal moet sinchroniseer met kurrikuleringsaktiwiteite van formele onderwys en dit is juis moontlik omdat daar raakvlakke bestaan tussen FO en NFO. Hierdie sinchronisering kan besonder sinvol geskied in Tegniese Kollege-opset omdat formele onderwys en nie-formele onderwys onder dieselfde dak verkeer.

(f) Prosedures

Prosedures moet uitgewerk word.

Kommentaar:8)

Prosedures vir kurrikulumnavorsing in nie-formele tegniese onderwys sal aangepas moet word met die oog op die effektiefste wyse van toepassing in nie-formele onderwyssituasies.

Die volgende moontlikhede moet ook sterk oorweeg word:

(i) Identifisering van sekondêre skole wat die potensiaal het om evolusionêr te ontwikkel tot Tegniese Kolleges.

(ii) Evaluering van bestaande kursusse aan sekondêre en primêre skole met werkontledings as kriteria ten einde te bepaal of skerper beroepsgerigtheid van skoolvakke nie moontlik is nie, sonder om die beklemtoning van die vormende waarde van daardie vakke af te water.

(iii) Die idee van buite-kampusse vir Tegniese Kolleges moet

beslis oorweeg word aangesien op die wyse tegniese onderrig nader aan die gemeenskap gebring word. Daar kan in hierdie verband moontlik begin word met die nie-formele afdeling van 'n Tegniese Kollege.

11. SAMEHANG TUSSEN FORMELE EN NIE-FORMELE ONDERWYS IN TEGNIESE KOLLEGES

(a) Uitleg

Volgens die verslag van die Wetenskapkomitee van die Presidentsraad (Presidentsraad, 19849), moet doelgerigte pogings aangewend word om skakeling tussen formele onderwys en nie-formele onderwys te bewerkstellig. As motivering word gestel dat daar onderlinge verbande d.w.s. raakvlakke tussen hierdie twee onderwysvorme is, hulle afhanklik van mekaar is en dat die verband daarom bevorder moet word. Bevordering van die verband kan betreklik maklik aan Tegniese Kolleges gebied word waar albei hierdie onderwysvorme onder dieselfde dak aangebied kan word.

Die Wetenskapskomitee is egter voorwaardelik ten gunste van 'n benadering van integrering van formele en nie-formele onderwys, naamlik dat die buigsame aard van nie-formele onderwys, die belangrikste bate daarvan, behoue moet bly. Waar albei in dieselfde instelling (Tegniese Kollege) beoefen word, is hierdie integrasie (deurstroming) byna 'n vanselfsprekende saak.

Ter ondersteuning van hierdie gedagte kan gemeld word dat Unesco ook reeds gedurende 1972 beweer het dat die kunsmatige en uitgediende skeiding tussen formele en nie-formele onderwys opgehef moet word. Hierdie opheffing sal aan 'n Tegniese Kollege sinvol kan geskied.

Wat hier raakgesien moet word, is dat die sentrale begrip waarom dit gaan, onderwys is en dat die voorvoegsels, naamlik formele en nie-formele, slegs 'n aanduiding is aan watter afdeling van die Tegniese Kollege die onderrig geskied. Wanneer van 'n opheffing van skeiding tussen die twee onderrigsvorme gepraat word, beteken dit dat toereikende onderwys aan die leerder beide vorme van onderwys kan insluit.

Die integrering van formele en nie-formele onderwys, oftewel die deurstroming tussen hierdie twee onderwysvorme is reeds aan die orde van die dag by Tegniese Kolleges. Ter illustrasie word daar na die volgende twee voorbeelde verwys waar eerstens aangetoon word dat die nie-formele onderwys 'n voorbereidingsfunksie ten aansien van formele onderwyskursusse het en ten tweede dat die nie-formele afdeling ook kan dien as die plek waar formele onderwys afgerond word.

(b) Voorbeeld 1: Mapulaneng

Die minimum vereiste vir toelating tot die formele tegniese kursusse is standerd 7 met slaagsyfers in wiskunde en algemene wetenskap. Ten einde egter daardie leerder wat wel oor 'n Standerd 7-sertifikaat beskik, maar wat nie wiskunde en wetenskap geslaag het nie, toelating te verleen tot die formele N1-kursus, word 'n elementêre tegniese kursus vanaf Januarie tot April (eerste blok) by die Mapulaneng Tegniese Kollege aangebied waartydens die leerder blootgestel word aan modulêre opleiding. Buiten hierdie praktiese opleiding wat intern geëksamineer word, word onderrig ook verskaf in die basiese beginsels van onder andere wiskunde en wetenskap gevolg deur interne eksaminering. Indien die leerder minstens 'n slaagpunt van 40% in die laasgenoemde teorie-deel behaal en 'n slaagpunt van 50% in die prakties, word hy toegelaat tot die volgende Blok om 'n aanvang te maak met formele N1-studie. Op hierdie wyse het nie-formele onderwys gedien as voorbereiding vir verdere formele opleiding.

Vanaf 1986 word 'n self-employment-business method-kursus by Umlazi Tegniese Kollege aangebied vir onder andere leerders wat besig is met voltydse formele tegniese opleiding. Hierdie is 'n praktiese besigheidskursus wat persone wat opgelei is in 'n ambag, in staat stel om 'n entrepreneurskap te beoefen indien so 'n persoon nie deur 'n werkgewer in diens geneem word nie. So 'n besigheidskursus dien nie net as afronding vir formele opleiding nie, maar hou ook moontlikhede in vir die afronding van nie-formele handvaardigheidskursusse waar stokperdjie-beoefening byvoorbeeld kan uitloop op entrepreneurskap.

12. AKKREDITERING EN SERTIFISERING VAN NIE-FORMELE ONDERWYS AAN TEGNIESE KOLLEGES

(a) Uitleg

Elke opleidingsinrigting strewe na die maksimale erkenning van sy opleiding deur instansies wat vir daardie inrigting belangrik is in terme van die sin van sy bestaan. Hierdie instansies verleen as't ware bevoegdheid aan 'n bepaalde inrigting om opleiding te onderneem. Die inrigting weer sal op een of ander wyse wil verklaar dat sy opleiding aan besondere gestelde vereistes voldoen. Hy (of 'n beherende instansie wat oor hom wetlike toesig het) wil sertifiseer dat hy die bevoegdhede wat erken word, gerealiseer het. Hierdie aanloop bring 'n mens midde in die problematiek van akkreditering en sertifisering.

(b) Millard, R M

Millard se uiteensetting van akkreditering eerstens as 'n toestand, tweedens as 'n proses en derdens as 'n gemeenskaplike aktiwiteit:

(i) Akkreditering as 'n toestand dui op die status wat aan 'n opvoedkundige/onderwysinrigting of program toegeken word wanneer 'n portuurgroep (insluitende professionele verteenwoordigers en verteenwoordigers van die publiek) bevind dat die betrokke inrigting/program voldoen aan gehalte- en verrigtingskriteria;

(ii) Akkreditering as 'n proses twee sake in die oog het, naamlik om te getuig van die kwaliteit van die instansie/program, en hulp ter verbetering van daardie kwaliteit;

(iii) Akkreditering as gemeenskaplike aktiwiteit, die saamwerk van akademiese en professionele gemeenskappe, behels om:

- standaarde te ontwikkel en te valideer

- die toereikendheid van hul eie praktyke te evalueer

- portuurgroepbeoordeling en voorligting aan te bied ten einde studente en die publiek van die integriteit en gehalte van die onderwys te oortuig.

(i) Gilley, J W en Galbraith, M W11)

Gilley en Galbraith definieer sertifisering as ...the process by which a professional organization or an independent external agency recognizes the competence of individual practitioners. Sertifisering kan hiervolgens dan beskryf word as 'n prosedure waardeur 'n verklaring by wyse van 'n sertifikaat deur 'n inrigting of 'n groep inrigtings of 'n daartoe gemagtigde instansie of liggaam uitgereik word dat 'n persoon voldoen het aan al die vereistes wat met betrekking tot 'n bepaalde kwalifikasie geld.

(ii) Van der Stoep F12)

Deur Van der Stoep word sertifisering beskryf as ...a process or act by which individuals are awarded educational credentials after successfully fulfilling a set of prescribed requirements at a certain educational level. In may cases it also acts as a guarantee that individuals have aquired a minimum set of qualifications for pursuing a particular profession or accupation, and/or for proceeding to the next stage of formal education.

Uit die voorgaande kan afgelei word dat waar akkreditering te make het met die evaluering van onderrigprogramme, dit by sertifisering gaan om die evaluering van die bekwaamhede of vaardighede van individue.

(iii) Sertifisering in die geval van Tegniese Kolleges

Die Wet op Tegniese Kolleges, 1981 (Wet 104 van 1981) magtig nie Tegniese Kolleges om self te eksamineer en te sertifiseer ten aansien van formele kursusse nie. Hierdie funksie berus by die Departement van Onderwys en Kultuur (Administrasie Volksraad) vir Blanke Tegniese Kolleges, en dieselfde Departement verrig die eksaminerings- en sertifiseringsfunksie op agentskapbasis vir Tegniese Kolleges van die ander bevolkingsgroepe. Alle studente volg dieselfde formele kursusse/sillabusse en skryf dieselfde eksamens. Hierdeur word eenvormigheid van standaarde verseker. Die praktyk het in die verlede bewys dat ten einde die aanvaarbaarheid van die kwalifikasies te verseker, sowel die werkgewers as die kandidate een eksamen verkies wat deur een sentrale eksaminerende liggaam vir alle bevolkingsgroepe afgeneem word. Wat kursusse in die nie-formele afdeling van 'n Tegniese Kollege betref, word eksamens intern afgeneem en reik die Kollegeraad sertifikate uit. Daar is nie gemeenskaplike sillabusse ten aansien van nie-formele kursusse nie en derhalwe ook nie eenvormigheid van standaarde vir soverre dit die kursusaanbieding in die nie-formele afdelings betref nie omdat kurrikulering, eksaminering en sertifisering op eie inisiatief geskied, kan afgelei word dat sertifikate beperkte erkenning sal geniet.

Kommentaar:

Kollegerade kan in samewerking met en op advies van hulle Studierade die hele aangeleentheid van akkreditering hanteer. Vooraf sal egter deeglike kurrikulering onderneem moet word ten einde te verseker dat nie-formele kursusse ontwerp sal word wat bruikbaar en aanvaarbaar sal wees vir die nywerhede in die bedieningsgebied van die betrokke Tegniese Kollege.

Studierade sal 'n deeglike studie moet onderneem van die riglyne vir die instelling en bedryf van die stelsel van akkreditering deur die Departement van Mannekrag13) op die eerste vlak (Bylae 1 van die verslag) asook van die riglyne vir die instelling en bedryf van die stelsel van akkreditering deur 'n Raad in Nywerheidsopleiding op die tweede vlak (Bylae 2 van die verslag). In die lig van hierdie studie sal Kollegerade geadviseer moet word.

Wat die nie-formele onderwyssektor betref, wat ook die nie-formele afdeling van Tegniese Kolleges insluit, blyk dit dat akkreditering tans nie bestaan nie en verder dat sertifikate wat in die voormelde sektor uitgereik word, beperkte erkenning geniet.

Om die gehalte van opleiding/programme in die nie-formele afdelings van Tegniese Kolleges te verseker, beteken dat akkrediteringsliggame binne die nie-formele onderwys gekonstitueer moet word wat die opleiding/programme in die nie-formele afdelings kan akkrediteer - 'n voorbeeld van sodanige akkrediteringsliggame is die voorgestelde Nywerheidsrade vir Ambagsmanopleiding. 'n Soortgelyke liggaam of liggame kan gekonstitueer word wat die handel betref.

Die verlening van status en erkenning aan sertifikate wat deur kollegerade ten aansien van opleiding/programme in die nie-formele afdelings van Tegniese Kolleges uitgereik word, kan bewerkstellig word deur die akkreditering van Kollegerade deur die S A Sertifiseringsraad om eksamens af te neem en sertifikate in die naam van die Sertifiseringsraad uit te reik. By implikasie sal daar 'n noue verbintenis tussen die Sertifiseringsraad en die akkrediteringsliggame vir die handel en die nywerheid moet wees.

Die akkreditering en sertifisering van die opleiding/programme in nie-formele afdelings van Tegniese Kolleges vereis aanvaarbare kurrikulering wat beteken dat kurrikula relevant moet wees en in die gedifferensieerde behoeftes van gebruikers moet voorsien. Aanvaarbaarheid van kurrikula impliseer dat sowel die handel en die nywerheid as die Sertifiseringsraad inspraak by die ontwerp en ontwikkeling van kurrikula vir nie-formele afdelings moet hê.

13. DIE VERWOERDBURGSE TEGNIESE KOLLEGE AS EKSEMPLAAR

Die volgende uittreksel uit 'n advertensiebiljet14) is 'n goeie weergawe van die missie en bedrywighede van tegniese kolleges in die RSA.

Die missie van tegniese kolleges is om relevante beroepsonderwys van gehalte op naskoolse vlak aan die breë massa van die ekonomies bedrywige bevolking te verskaf, wat 'n positiewe verskil aan die beroepsprestasies, vordering en persoonlike ontwikkeling van studente maak.

Die kwaliteit van die beroepsonderwys wat tegniese kolleges verskaf, sowel as die relevantheid daarvan, is sodanig dat dit studente se behoeftes bevredig, vir werkgewers aanvaarbaar is en waarde vir die studente bied in terme van geld en tyd daaraan bestee en opofferings wat dit meebring.

'n Belangrike kenmerk van die tegniese kollege is dat die kursusse wat dit aanbied, gerig is op die behoefte van die gemeenskap wat dit bedien sodat studente wat hier afstudeer hulle kennis in die praktyk kan toepas.

Dié werkwyse impliseer dus 'n noue samewerking met die instansies wat die studente in diens neem sodat binne die raamwerk van onderwys daarin die behoeftes van die instansies voorsien word.

Tegniese kolleges voorsien ook in 'n belangrike behoefte aan heropleiding van persone wie se bestaande opleiding hulle in 'n doodloopstraat laat beland het. Nie-formele indiens-opleiding in baie vakke en rigtings word by tegniese kolleges aangebied.

Ons land benodig opgeleide mannekrag om ons ekonomie uit te bou. 'n Kursus by 'n tegniese kollege in die ingenieur-studierigting sal jou kwalifiseer vir 'n waardevolle en winsgewende beroep.

Daar is 69 kolleges oor die hele land met heelwat meer as 100 000 studente, en hulle volg kursusse wat by hulle aspirasies pas en hulle met sowel die teoretiese as die praktiese opleiding sal toerus wat nodig is om 'n loopbaan te begin.

Die Tegniese Kollege is daargestel om aan die behoeftes van die gemeenskap wat dit bedien, te voldoen en bied nie alleen tegniese kursusse nie, maar ook 'n wye verskeidenheid kursusse wat gevolg kan word. Sosiale en vryetydsvaardighede kan ontwikkel word, en bied ook opknappingskursusse op 'n deeltydse grondslag. Wat ook al u behoefte, u plaaslike Tegniese Kollege kan help om 'n beter toekoms vir uself te bou. Verder kan u ook vir u Nasionale Senior Sertifikaat studeer.

Die verskeidenheid formele en nie-formele kursusse behels onder meer: Handel, Ingenieurstudies, Bestuur, Skeppende Kuns, Grafiese Ontwerp, Klereproduksie, Sekretariële Opleiding, Rekenaarpraktyk, Ballet en Musiek.

¨ Voltydse en deeltydse kursusse word aangebied.

¨ In-diens en nie-formele opleiding vir die handel en nywerheid.

(b) Verwoerdburgse Tegniese Kollege: Nadere presisering

Die volgende twee insette (gedeeltes daarvan) het in die besonder betrekking: (Bladsye 8 en 15 Jaarblad 1977-1987)15)

Persone met toepaslike tegniese opleiding vorm die ruggraat van die land, want sonder hulle sal groot sektore van die nywerheids-verdedigings- en talle ander bedrywighede lam gelê word. Die Tegniese Kollege Verwoerdburg het deur sy hele ontwikkeling oor die afgelope vyftig jaar met trots en besonder groot sukses bouwerk aan hierdie ruggraat gedoen en kan dus met reg daarop aanspraak maak dat voortreflike landsdiens verrig is en steeds in die toekoms die doelwit sal bly.

Toekomstige ontwikkeling sal hoofsaaklik bestaan uit volgehoue modernisering van leerplanne deur wetenskaplikverantwoorde kurrikulumontwikkeling. Daar sal steeds met entoesiasme voortgegaan word om standaarde te verhoog en om die beroepsgerigtheid van alle kursusse te verskerp. Nog 'n doelwit van die toekoms is die geleidelike opgradering van nie-formele kursusse om die beroepsbetekenis daarvan te verhoog. Ook sal daar in 'n toenemende mate aandag gegee word aan interne sertifisering wat vir die gebruikers van tegniese kollege-onderwys aanvaarbaar sal wees.

Na vyftig jaar, stel die Tegniese Kollege Verwoerdburg hom steeds ten doel die bevordering van kennis, die toepassing van die verworwe kennis en die ontwikkeling en daarstelling van middele in die opleiding van mannekrag vir middelvlak beroepe met 'n sterk praktykgerigte inslag.

Die Kollege het 'n besondere onderrigtaak. Eerstens word daar gepoog om deur geïntegreerde studie en arbeidsaamheid die weg vir suksesvolle beroepsbeoefening voor te berei, met die klem op die toepassing en die beoefening daarvan in 'n spesifieke beroepspraktyk.

Tweedens het die Kollege ook 'n besondere taak ten opsigte van behoeftes wat deur 'n tegnologiese 'ontploffing' en vooruitgang veroorsaak word, aangesien verworwe kennis en vaardighede aangewend moet word om dienste, stelsels, produkte, toestelle ensovoorts te ontwerp, te evalueer en aan te pas met die oog op implementering en/of vervaardiging. Die Tegniese Kollege Verwoerdburg voel homself derhalwe geroepe om bovermelde doel na te streef in diens van die S A Weermag, plaaslike nywerhede en die gemeenskap, 'n doel wat wel keer op keer verwesenlik word soos getuig uit vele oudstudente wat die hoogste sporte in die samelewing bereik het.

Die volgende advertensie16) bied 'n kort maar volledige samevatting:

Alhoewel die Tegniese Kollege Verwoerdburg in die Tekbasis militêre kamp geleë is, word daar verkeerdelik deur die publiek aanvaar dat die kollege slegs opleiding aan studente in uniform verskaf. In wese is die kollege, soos enige ander tegniese kollege, 'n gemeenskapskollege wat opleiding en onderrig oor 'n breë spektrum van vakgebiede aan die algemene publiek verskaf.

'n Wye verskeidenheid van kursusse en vakgebiede verseker dat persone volgens hul eie unieke behoeftes, belangstelling en smaak onderrig kan word. Die volgende twee breë rigtings is veral kenmerkend in die Tegniese Kollege Verwoerdburg se onderrigcurriculum.

Formele kursusse: Eerstens is daar formele onderwys, waarin studente opgelei en onderrig word met die oog daarop om formele eksamens af te lê en kwalifikasies te verwerf. Die volgende drie afdelings tree hier sterk na vore.

1. Tegnies/Akademiese Opleiding

Tegniese klasse word voltyds en deeltyds aangebied met die uitsluitlike doel om die student tegnies beter te bekwaam deur hom in staat te stel om die hoogste kwalifikasie, in die tyd tot sy beskikking te bekom. Hierdie tyd hang af van sy toetredingskwalifikasies asook die aantal termyne wat hy toegelaat word om klasse by te woon. Die kollege funksioneer op die trimesterstelsel wat meebring dat daar drie kursusse per jaar van 12 tot 13 weke elk is, met nasionale eksamens in April, Augustus en November van elke jaar. Voorsiening word vir die volgende kursusse gemaak.

* Pre-tersiêre kursusse waarin 'n Nasionale Sertifikaat op die N1, N2 en N3-vlakke verwerf kan word.

* Tersiêre kursusse waarin 'n Nasionale Sertifikaat op die N4, N5 en N6-vlakke verwerf kan word. Indien daar aan sekere voorgeskrewe vereistes voldoen word, kan 'n Nasionale diploma verwerf word wat vir salaris- en statusdoeleindes deur alle staats- en verwante departemente erken word as 'n driejarige na-matriek opleiding.

* Voorsiening word ook gemaak vir die verwerwing aan die Staatsbevoegdheidsertifikaat.

2. Suiwer Akademiese, Sekretariële en Handelsopleiding

'n Groot verskeidenheid van vakke, op hoër- en/of standaard-graad, word aangebied met die oog op die verwerwing van 'n Nasionale Senior Sertifikaat, met of sonder universiteitstoelating. Dié vakke word hoofsaaklik deeltyds aangebied en wel vanaf Maandag- tot Donderdagaande. Vaksuksesse kan geakkumuleer word, en eksamen geskied eenkeer per jaar gedurende November van elke jaar.

Vir diegene wat in 'n sekretariële rigting belangstel, word Tik Junior en Tik Senior, met eksamen in November elke jaar, asook Tik N1 tot N6 in die oggende, namiddae en aande aangebied. Tik N1 tot N6 is semesterkursusse en eksamens word tweemaal per jaar, in Junie en November afgelê.

3. Praktiese Werkwinkelopleiding

Die Tegniese Kollege Verwoerdburg is uniek en eiesoortig in dié opsig dat dit die enigste gemeenskapskollege is wat, naas die teoretiese klaskameronderrig, ook praktiese opleiding in goed toegeruste werkwinkels aanbied. Hierdie opleiding kan in 'n elektriese, meganiese of motorrigting geskied, al na gelang van die student se besondere behoefte of belangstelling.

¨ Elektries

Voorsiening word gemaak vir die opleiding van elektronici in die elektroniese afdeling (swakstroom), vir elektrisiëns (swaarstroom) en vir outo-elektrisiëns. Nie alleen word die ambagopleiding gedoen nie, maar die finale kwalifiseringskursusse word ook aangebied. Verder word daar ook opleiding vir koelingmonteurs in die koeling- en lugversorgingsafdeling gedoen asook vir kursusse in fotografie en TV-produksiewerk.

* Meganies

In hierdie afdeling word daar voorsiening gemaak vir algemene meganiese opleiding, pas- en draaiwerk, asook opleiding in algemene instandhouding, hidroulika en druklug. Ook hier word ambagopleiding sowel as kwalifiseringskursusse aangebied.

* Motor

Hier word daar gekonsentreer op motor- en dieselvoertuig-instandhouding ten opsigte van die opknapping van alle voertuigkomponente, byvoorbeeld vergassers, brandstofpompe, ontwikkelaars, opwekkers, aansitmotors, verdelers, remhoof- en wielsilinders. Hierdie opleiding geskied gedurende die ambagsopleiding, terwyl in die kwalifiseringskursus aandag geskenk word aan die opknapping van byvoorbeeld enjins, ratkaste, oordraratkaste, agterassamestelle, stuurkaste, remkompressors en elektriese komponente. 'n Omsettingskursus van motor- en dieselinstandhouding word ook aangebied. Ook onderneem die kollege om studente voor te berei vir hul ambagstoetse.

Nie alleen vind privaatstudente baat by hierdie kursusse nie, maar ook werkgewers wat begerig is om hul werknemers beter te laat bekwaam om by hulle besonder behoefte aan te pas.

Nie formele Onderrig

In die tweede instansie, maak die kollege ook voorsiening vir opleiding op 'n nie-formele basis deur 'n wye verskeidenheid van verrykings- en stokperdjiekursusse aan te bied. So intensief en gespesialiseerd is sommige van hierdie kursusse, dat hulle 'n baie hoë vlak van beroepsgerigtheid al bereik het. Hierdie kursusse word na gelang van behoefte en belangstelling ingestel en word oggende, smiddae en saans aangebied. Kursusse wat op die huidige baie sterk ondersteun word is, onder andere, sweiswerk, messelwerk, kleremaak, knip-en-stik van breiwerk, binnenshuisversiering, pottebakker, motorinstandhouding (beginners en gevorderd), opknapping en instelling van dieselenjinbrandstofstelsels, motorfietsinstandhouding, koeling, lugversorging en ventilasie, TV-herstel, voorbereiding vir bedradingslisensie, houtsny, batik, kuns, Noord-Sotho en sosiale dans. Tydens skoolvakansies word 'n rekenaarskursus en 'n kursus in praktiese elektronika vir skoliere sterk ondersteun en is daar dikwels 'n waglys.

Die Tegniese Kollege Verwoerdburg is tot die diens van die publiek, veral dié wat in die suidelike voorstede woon. Parkering is volop en die kollegekampus lê langs die Ben Schoeman hoofweg, wat meebring dat toegang tot die kollege baie maklik is.

Die Tegniese Kollege Verwoerdburg bied met ingang 1991 Nasionale Sertifikaatkursusse in Handel vanaf die N1 tot N6-vlak aan. Hierdie is semesterkursusse en geniet algemene byval by die publieke en openbare sektor.

Kwalifikasies wat verwerf kan word

N1, N2 en N3 (Geag gelykwaardig te wees aan Standerd 8, 9 en 10 onderskeidelik) N4, N5 en N6 is na-St 10 kursusse.

Vakke N1 N2 3

────────────────────────────────────────────────────────────────

Kommunikasie & Kommunikasie & Kommunikasie &

Afronding Afronding Afronding

Kantoorpraktyk Kantoorpraktyk Kantoorpraktyk

Tik Tik Tik

Rekeningkunde Rekeningkunde Rekeningkunde OF

Rekenaarpraktyk

────────────────────────────────────────────────────────────────

N4 N5 N6

────────────────────────────────────────────────────────────────

Tik Tik Tik

Kommunikasie Kommunikasie Enige DRIE vakke van:

Rekenaarpraktyk Rekenaarpraktyk Kommunikasie N6

Kantoorpraktyk Kantoorpraktyk Kantoorpraktyk N6

Bestuur N4 OF

Openbare Skakelwese

────────────────────────────────────────────────────────────────

Ander keusemoontlikhede wat addisioneel aangebied word, is:

* Mediese parktyk / Hotelontvangs en Toerisme / Openbare skakelwese / Onthaalkuns

* Die studierigting bestuur bied behalwe sekere basiese vakke ook 'n keuse van tussen spesialisering en personeelbestuur, bemarkingbestuur en bedryfsbestuur.

(d) Verwoerdburgse Tegniese Kollege: Studieraad

Wet nr 104 van 1981 omskryf die pligte van 'n Studieraad:

1) oefen die bevoegdhede van organisasie van en beheer oor die onderrig, opleiding en tug van die studente aan die tegniese kollege uit wat die kollegeraad aan hom toewys;

2) dien die kollegeraad van advies met betrekking tot 'n aangeleentheid wat die raad na hom vir sy advies verwys; en

3) kan die aanbevelings wat hy dienstig ag betreffende akademiese aangeleenthede van belang vir die tegniese kollege, aan die kollegeraad doen.

Dit beteken dat die werksaamhede van die Studieraad beoordeel sal moet word onder die volgende hoofde:

1) Organisasie van die onderrig

2) Beheer oor die onderrig

3) Opleidingsaangeleenthede

4) Tug (dissipline en gees)

5) Advies oor sake deur die Raad verwys

6) Aanbevelings aan en verwysings na die Raad

Die Studieraad van die Tegniese Kollege Verwoerdburg spesifiseer ook nog die volgende wat in lyn is met funksies 1-6 soos deur die Wet gestel:

7) Skakeling tussen weermageenhede en die Kollege

Verder kan ook sake bygevoeg word wat voortvloei uit die besprekings tydens vergaderings:

8) Skakeling met die gemeenskap (en aanverwante instansies)

9) Die Kampus van die Kollege ( en die studentegemeenskap)

10) Eksamens en toetse

11) Personeelontwikkeling

Hieruit kan afgelei word dat die Studieraad toegerus is om die Kollegeraad te adviseer ten aansien van raakvlakke tussen formele tegniese onderwys (FTO) en nie-formele tegniese onderwys (NFTO).

Die volgende stellings en afleidings ten aansien van die funksionering van die Studieraad19) onderstreep die stelling wat so pas gemaak is:

1. Beheer oor die onderrig is 'n funksie wat die Studieraad ernstig opneem. Die Studieraad werk met 'n sterk bewustheid dat doeltreffende beheer korreleer met deeglike opleiding.

2. Aangesien die Kollege primêr 'n opleidingsinrigting is, kan daar verwag word dat die Studieraad hom die meeste daarmee sal besig hou.

3. Ten einde relevant te bly word daar voortdurend leerplanhersiening gedoen wat dikwels voortspruit uit situasie-analises opgevolg deur formatiewe evaluering.

4. Noue samewerking tussen die opleiers en die gebruikers van die opleiding lei tot toename in die relevansie en effektiwiteit van die opleiding.

5. Besoek aan die operasionele gebied, ander opleidingsinstansies en verskillende gebruikers van opleiding dra betekenisvol by tot opskerping en modernisering van die opleiding.

6. Die voortdurende evaluering en sinchronisering van handboeke, leerplanne en vakvereistes verseker optimale tydsgebruik.

7. Die aanwending van kommissies van ondersoek van opleidingsaangeleenthede, verseker in-diepte ondersoeke wat lei tot praktykverbetering.

8. Die instelling van nuwe kursusse telkens wanneer dit nodig blyk, verseker optimale dienslewering en dat die opleiding in aanvraag bly.

9. Deur te sorg dat die standaard van apparatuur op aanvaarbare vlakke bly, word verseker dat dit nie 'n struikelblok in die weg van doeltreffende opleiding sal wees nie.

10. Die Raad neem deeglik kennis van die insette van die Studieraad onder andere om die notules van die Studieraad as deel van sy eie agenda te behandel.

11. Die insette van die Studieraad verseker dat die Raad se bewustheid van die opleidingstoneel altyd skerp sal bly.

12. Een van die belangrikste doelstellings van die Studieraad is om te dien as skakel tussen die opleier (Kollege) en die gebruikers van die opleiding (die Eenhede).

Al die bedrywighede van die Studieraad moet gesien word as skakelingsbedrywighede.

13. Die Studieraad bejeën evaluering met besondere erns. Die uitkomste van die evaluering kan dan ook as 'n maatstaf om die sukses van die Studieraad te meet, beskou word.

14. Evalueringsverslae dien as 'n besondere skakel tussen opleiers (Kollege) en die gebruikers van die opleiding.

15. Kritiese bekyking van eksamen- en toetsresultate het 'n positiewe uitwerking op die opleiding.

(e) Verwoerdburgse Tegniese Kollege: Toekomsmoontlikhede wat die raakvlakke tussen FTO en NFTO bied

Die raakvlakke wat daar bestaan tussen FTO en NFTO, veral wanneer albei onder dieselfde dak aangebied word bied die volgende twee moontlikhede:

1. Eerste moontlikheid

Afronding van formele kursusse (Kursusse met N-sertifisering) deur NFTO (kursusse met interne sertifisering) waardeur beroepsbeoefeningbevoegdheid verskerp word.

2. Tweede moontlikheid

Opgradering van nie-formele kursusse deur bywerking van nie-formele modules spesifiek met die oog daarop om persone geskik te maak om doeltreffend te opereer in die informele sakesektor (wat in die toekoms met rasse skrede gaan toeneem in belangrikheid).

Die Studieraad is die instansie wat vir 'n bepaalde Kollege hierdie twee moontlikhede die beste sal kan operasionaliseer en organiseer. Een wyse om dit te doen is deur middel van studiekomitees wat diepgaande situasie-analises sal moet doen gepaard met behoeftebepaling en marknavorsing.

Opmerking

Waar daar in die volgende bladsye na Tegniese Kolleges verwys word, word 'n Tegniese Kollege soos dié van Verwoerdburg bedoel waar geïntegreerde institusionele opleiding plaasvind sodat die toepaslike vakteorie en praktyk saam aangebied kan word, met raakvlakrealisering met nie-formele onderwysmodules.

Die volgende word deur die Departement van Mannekrag, Nasionale Opleidingsraad as nuwe ontwikkeling aangedui wat voortspruit uit die Wysigingswetsontwerp op Mannekragopleiding:

Meer klem sal geplaas word op geïntegreerde institusionele opleiding sodat die toepaslike vakteorie en praktyk saam aangebied kan word (Publikasie ISBN 0621 12901 1).

Hierby moet nog gevoeg word dat volgens die Witskrif oor Onderwysvoorsiening in die RSA, Tegniese Kolleges aangewys word as opleidingsinstansies wat by uitstek geskik is vir die aanbieding van nie-formele onderwys.

Die feit dat in sommige Tegniese Kolleges vanweë die huisvesting van vakteorie, praktyk en nie-formele onderwys onder dieselfde dak, aan Tegniese Kolleges besonder opleidingstatus gee, mag nie uit die oog verloor word nie.

14. RAAKVLAKKE TUSSEN FO EN NFO WAT GEïDENTIFISEER KAN WORD TEN AANSIEN VAN TEGNOLOGIESE ONTWIKKELING EN OPLEIDING EN DIE MOONTLIKE AANDEEL VAN TEGNIESE KOLLEGES (Departement van Mannekrag. Nasionale Opleidingsraad: Tegnologiese ontwikkeling en opleiding. ISBN 0-621-13047-8 Staatsdrukker, Pretoria 1990).

Kommentaar word vervolgens gelewer oor aanbevelings ten aansien van onderwys en opleiding ten einde te bepaal welke implikasies die aanbevelings het vir die begryping en daarstelling van raakvlakke tussen formele en nie-formele onderwys. Waar dit ter sake en relevant mag wees, sal daar verwys word na die Tegniese Kolleges as besondere plek vir raakvlakidentifisering en realisering ten aansien van formele en nie-formele tegniese onderwys.

14.1 Onhanteerbare onderwysgetalle, koste van en gebrek aan formele werkgeleenthede vra minder skoolplig en meer leerplig van 'n vaardigheidsaard (Bls. 21).

Die verwagte groei in veral Swart skoolgetalle gaan al moeiliker hanteerbaar en bekostigbaar word via die huidige formele onderwysstelsel. Die akademiesgerigtheid van die stelsel het verder werkgeleenthede verminder. Die prioriteit was tot dusver minstens 'n St. 8-, maar verkieslik St. 10-opleiding, met vrye keuse aan die individu. Suid-Afrika behoort meer te beweeg na 'n stelsel van korter jare formele skoolplig, aangevul met nie-formele indiensopleiding-leerplig. Laasgenoemde kan van 'n meer beroepsgerigte aard in die formele sektor wees, of van 'n vaardigheidsaard in die informele sektor. Waar die formelesektoropleiding van 'n hoë vlak en konvensionele tegnologie sal wees, sal vaardigheidsopleiding meer van 'n laervlak tegnologie wees. 'n Kleiner groep behoort dus via die formele stelsel sy volle opleiding te kry.

Kommentaar

1. Die Tegniese Kollge is uitstekend toegerus om akademiese gerigtheid te oorwin vanweë sy spesifieke loopbaangerigtheid dit wil s sy fokus op werkgeleenthede (op formele en nie-formele fokus).

2. Die doelwitopleiding waarop Tegniese Kolleges ingestel is, leen hom tot verkorting van die opleidingstydperk.

3. Aangesien formele en nie-formele onderwys aan 'n Tegniese Kollege onder dieselfde dak gehuisves is, kan nie-formele aanvulling relatief maklik georganiseer word.

4. Weens die noue skakeling van Tegniese Kolleges met die private sektor kan indiensopleiding (formeel en nie-formeel) sinvol georganiseer word.

5. Beroepsgerigte vaardigheidsopleiding vorm deel van die kultuur van 'n Tegniese Kollege en dit maak van die Kollege die ideale opleidingsplek.

14.2 'n Kleiner fokus op akademiese en 'n groter fokus op beroepsgerigte skoolonderwys

Kommentaar

Werkgerigtheid deur vaardigheidsopleiding (formeel en nie-formeel) gekoppel aan entrepreneursopleiding (wat hoofsaaklik in die vorm van nie-formele modules georganiseer kan word) kan as eie (uniek) aan 'n Tegniese Kollege beskou word.

14.3 'n Doelbewuste uitbouing van beroepsgerigte onderwys op skool-, technikon- en universiteitsvlak

Die skewe verhouding ten koste van tegnies-opgeleide studente en die sterk groei in algemene universiteitsgrade wat nie tot 'n beroep kan lei nie, asook die tekorte aan tegniese en beroepsopgeleide persone, raak 'n onaanvaarbare situasie vir die ekonomiese ontwikkeling en werkgeleentheidskepping van die land. Staatsfinansiering van universiteite en technikons moet al meer, benewens akademiese samehang, ook die markverwantheid van studierigtings in ag neem. Dit beteken dat beroepsgerigte onderrig op skoolvlak ook uitgebou moet word (Bls. 22).

Kommentaar

Daar word saamgestem met die tipering van die huidige situasie as onaanvaarbaar. Dit is egter ook onverantwoordelik indien daar nie pogings aangewend sou word om dié situasie te verander nie.

Tegniese Kollege-onderwys (formeel en nie-formeel) is 'n ideale veranderingsagent.

Beroepsgerigte onderwys op skoolvlak moet dan die Tegniese Kollege- vlak insluit.

14.4 Uitvoerbedrywe benodig al meer primêr internasionale hoëvlaktegnologie en opleiding terwyl binnelands tradisionele en konvensionele tegnologie en opleiding belangrik word.

Om die betalingsbalans te laat klop, sal internasionale mededingendheid al meer hoëvlaktegnologie en -opleiding vereis. Die groeiende eis tot werkskepping en derhalwe nie-kapitaalintensiewe tegnologiese prosesse, asook die lae vlak van geskooldheid van die meerderheid in die arbeidsmark, gaan al meer vereis dat die beskerming van na-binne-gerigte industrieë teen hoëvlaktegnologie 'n belangrike beleidsaspek sal moet word. Dit beteken egter nie dat ons nie by tegnologiese ontwikkeling moet bybly nie. Die ervaring in Europa het juis geleer dat so 'n beleid uiteindelik tot nog groter werkloosheid lei omdat dit 'n land se mededingingsposisie fundamenteel aantas (Bls.4E).

Kommentaar

Laevlakse tegnologie wat aan Tegniese Kolleges onderrig (formeel en nie-formeel) kan word, se waarde is tweërlei:

(a) opleiding van laevlakse tegnoloë (resp. technici);

(b) opleiding in laevlakse tegnologie wat kan dien as brug tot hoërvlakse tegnologie (soos byvoorbeeld onderrig word aan Technikons).

14.5 Die verskuiwing in arbeidspatrone na tegnici en weg vanaf ambagte vra al meer breër vormende opleiding

Die toenemende gesofistikeerdheid van die RSA se ekonomie en tegnologie vereis al meer 'n hoër vlak van tegniese opleiding vir formelesektor-emplojering. Dit vereis dus al meer 'n breër basiese opleiding waarin teoretiese, en nie slegs tegniese opleiding nie, 'n groter rol sal speel (Bls. 43).

Kommentaar

Tegniese Kolleges sal relatief maklik sy ambagsopleiding kan opgradeer na laevlakse technici-opleiding, veral deur die inskakeling van nie-formele modules wat geleidelik kan ontwikkel tot formele modules.

Tegniese Kolleges beskik oor waardevolle ervaring in die onderrig van praktykgerigte teorie.

14.6 Opleiding primêr gerig op nywerheidstegnologie

Die fokus van die RSA se ekonomie sal vir die afsienbare toekoms die nywerheidsektor bly. Tegnologie en opleiding gerig op hierdie sektor sal derhalwe die fokus bly, met die formele dienstesektor van sekondêre belang (Bls. 43).

Kommentaar

Tegniese Kolleges en die nywerheidsektor is reeds besondere vennote. Dié vennootskap kan verder uitgebou word.

14.7 Modulêre koöperatiewe opleidingsprogramme moet uitgebou word

As gemengde Eerste-/Derdewêreldekonomie en die noodsaak dat werkers sodanig opgelei word dat hulle vanaf die een na die ander kan oorgaan gekoppel aan die groeiende probleem van die betaalvermoë van die ekonomie om aan almal formele opleiding te verskaf, sal al meer meebring dat ambagsman-, vaardigheids- en indiensopleiding as koöperatiewe programme tussen ondernemings en opleidingsinstansies bedryf moet word. 'n Modulêre basis, d.w.s. waar hy 'n deel by die opleidingsinstansie en 'n deel by die onderneming deurloop, blyk die basis te wees (Bls. 44).

Kommentaar

Koöperatiewe opleiding waarby 'n opleidingsinstansie en ondernemings betrokke is, lê binne die ervaringsveld van Tegniese Kolleges. Modulêre doelwitopleiding kom tans vinnig in die ervaringswêreld van Tegniese Kolleges.

14.8 'n Meervoudige benadering tot opleiding in prosestegnologie

Dit verskil per vlak van prosestegnologie. Die inwaartse industrialisasieproses, wat grootliks op konvensionele prosestegnologie sal berus, sal hoofsaaklik gespesialiseerde opleiding vereis.

Die informele sektor gaan weer veral op tradisionele en onderhoudstegnologie, dit wil sê toepaslike tegnologie, steun. Hier is gespesialiseerde opleiding gevaarlik. 'n Breë skills training op modulêre basis en horisontaal in struktuur, is hier verkieslik. In plaas van 'n aantal opeenvolgende modules in byvoorbeeld skrynwerk ('n gespesialiseerde skrynwerker), moet modules in skrynwerk, messelwerk en pleisterwerk saam met entrepreneursopleiding geneem word. Daardeur kan hy vir homself 'n werk skep (Bls. 68).

Kommentaar

Modulêre vaardigheidsopleiding (hoofsaaklik formeel) saam met entrepreneursopleiding (moontlik hoofsaaklik nie-formeel) pas perfek in by die kultuur van 'n Tegniese Kollege.

14.9 Die onderskeie tegnologievlakke vereis nie gekompartementaliseerde opleiding nie

Die ineengevlegtheid van die Eerste/Derdewêreldekonomie bring mee dat ons ook 'n mengsel van tegnologieë het. Opleiding vir aangepaste tegnologie moet dus so gestruktureerd wees dat dit voorsiening maak vir opwaartse mobiliteit na konvensionele sowel as hoë tegnologie. Daar moet nie sprake van Eerste- en Derdewêreld-opleiding wees nie. Dit vereis dat die basiese tegnologiese geskooldheid breër moet wees as slegs vir 'n betrokke beroep (Bls. 69).

Kommentaar

Opleiding vir aangepaste tegnologie wat opwaartse mobiliteit (bv. na 'n Technikon) moontlik maak, sal deur Tegniese Kolleges behartig kan word, desnoods deur 'n kombinasie van formele en nie-formele modules.

'n Program (wat kurrikulering insluit) vir breë basiese tegnologiese geskooldheid sal in samewerking met ander belanghebbendes uitgewerk kan word.

14.10 Fokus skuif vanaf arbeids- na vaardigheidstekorte

Groter klem op vaardigheidstekorte eerder as arbeidstekorte. In Suid-Afrika met sy tekorte aan goedgeskooldes, kan die probleem krisisafmetings aanneem en koste laat eskaleer (Bls. 69).

Kommentaar

Tegniese Kolleges is ingestel op vaardigheidsopleiding (formeel en nie-formeel) en sal ook instaat wees tot opgradering daarvan wanneer en indien nodig.

14.11 Rekenaargesteunde en informatikaposte sal groei

Rekenaargeletterdheid, in die sin van rekenaargebruik (nie programmering nie), sal al meer 'n voorvereiste by opleiding word. Sodanige poste sal dan ook groei. Derdens sal informatikaposte groei. Ons beweeg al meer na die era waar nie net goedere en dienste die basis van produksie in die ekonomie vorm nie, maar ook kennis/informasie. Dit gaan die sogenaamde informasie-industrieë en -beroepe (bv. databanke, rekenaarsentrums) en kennisindustrieë en -beroepe (bv. navorsingsinstansies, konsultante), laat groei (Bls. 70).

Kommentaar

Daar bestaan Tegniese Kolleges wat goed toegerus is om

(a) rekenaargeletterdheid te bewerkstelling;

(b) rekenaargebruik te operasionaliseer.

14.12 Kernkurrikulum moet versterk word in leerplanne, veral

by ambagsopleiding

Die back-to-basics-beweging in leerplanne groei. 'n Goeie voorbeeld hiervan vind tans in die VSA se universiteite plaas. 'n Golf van kurrikulumveranderings met die fokus op back-to-basics is onder Amerikaanse universiteite en kolleges waarneembar. Die New York Times van 10 Maart 1985 (p.1), skryf dat 'n opname van die American Council on Education gevind het dat 58% van die responderende kolleges en universiteite in 'n opname (413) besig is met die hersien van leerplanne, terwyl 29% dit reeds afgehandel het (Bls. 70).

Kommentaar

Tegniese Kolleges is dag vir dag met basics besig en wel basics met beroepsbeoefeningbetekenis.

Tegniese Kolleges beskik oor waardevolle ervaring in deelname aan kurrikulering vir basics.

Opmerking

Die modulêre opleiding (formeel en nie-formeel) waarna daar oor die voorgaande paragrawe verwys is, kan die beste beskryf word met die begrip bevoegdheidsgerigte modulêre opleiding. Sentrale figure in hierdie opleiding is die opleiers en die ideale plek is die Tegniese Kolleges.

Vir die opleiers is daar 'n baie goeie handleiding beskikbaar wat die doeltreffendheid van hulle opleiding sal verhoog:

Departement Mannekrag. Nasionale Opleidingsraad. Riglyne vir die implementering van bevoegdheidsgerigte modulêre opleiding: 'n Handleiding vir opleiers. ISBN 0621 119865, Pretoria. Julie 1988.

15. RAAKVLAKKE TUSSEN FO EN NFO WAT VERSKYN IN: DIE RGN/NOR-ONDERSOEK NA DIE OPLEIDING VAN AMBAGSMANNE IN DIE RSA. 1985; EN DIE FUNKSIE VAN TEGNIESE KOLLEGES

15.1 Aanbeveling A3.2 (Bls. 243)

Daar word aanbeveel dat verdere oorweging geskenk word aan die moontlikheid om vakleerlinge gedurende laagkonjunktuurfases by nywerhede eerder as by werkgewers in te boek.

Kommentaar

Dit kan sinvol wees om vakleerlinge te plaas in onbenutte (leë) plekke in Tegniese Kolleges, in die formele en nie-formele afdelings. Verskerping van beroepsbekwaamheid deur inskakeling by nie-formele programme moet nie misgekyk word nie.

Indien Tegniese Kolleges onder jurisdiksie van die Departement Mannekrag geplaas kan word, sal goedkeuring vir die opleiding in enige besondere ambag (formeel en nie-formeel) maklik kan geskied (Kyk ook aanbeveling A5.2, bladsy 244).

15.2 Aanbeveling A5.3 (Bls. 244)

Daar word aanbeveel dat die nodige stappe gedoen word om die huidige vakleerlingopleidingstelsel te omskep in 'n stelsel van modulêre verrigtinggebaseerde institusionele opleiding, aangevul deur gekontroleerde intaakopleiding en ondervinding.

Kommentaar

Die moontlikheid van aanvulling met 'n nie-formele module of modules, moet ondersoek word. Die modules moet sinvol sinchroniseer met verrigtingopleiding (as opgradering daarvan) en moet nie daartoe bydra dat die opleidingstydperk verleng word nie. Dit is moontlik omdat nie-formele modules na-uurs aangebied sal kan word.

15.3 Aanbeveling A5.6 (Bls. 244)

A5.6 Die hoofkoördinering en -beheer van ambagsmanopleiding behoort deur die NOR-komitee vir Ambagsmanopleiding (NORKAO) plaas te vind, wat die volgende samestelling en funksies behoort te besit:

(a) Samestelling: Verteenwoordiging van:

- Die Nasionale Opleidingsraad

- Tegniese kolleges

- Werkgewersorganisasies

- Werknemersorganisasies

(b) Die volgende funksies behoort by die bestaande funksies van die NORKAO gevoeg te word:

Die opstel van riglyne en vereistes vir akkreditering van modules en kursusse vir ambagsmanopleiding by opleidingsentrums en kolleges. Die opstel van riglyne en vereistes vir akkreditering van opleidingsentrums en toetssentrums

Goedkeuring van kriteria vir finale evaluering

Die monitor van toetsing

Kordinering van gemeenskaplike ambagte

Skakeling met tegniese kolleges

Kommentaar

Die Tegniese Kollege word in dié aanbeveling twee keer genoem. Tegniese Kollegepersoneel sal vanweë hulle opleiding en ervaring betekenisvolle bydraes kan maak ten aansien van die funksies wat toegesê is aan die NOR-komitee vir Ambagsmanopleiding (NORKAO).

Die volgende moontlikheid moet ondersoek word:

* akkreditering van relevante nie-formele modules

* opstel van kriteria vir die evaluering van tersaaklike nie-formele modules.

15.4 Aanbeveling A5.11 (Bls. 246)

A5.11 Die Departement van Mannekrag en die onderskeie onderwysdepartemente behoort die instelling van 'n koördinerende komitee te oorweeg wat tegniese kolleges vir alle bevolkinsgroepe sal verteenwoordig. Hierdie komitee behoort op die NORKAO verteenwoordig te word.

Kommentaar

Koördinering tussen Tegniese Kolleges sal onnodige oorvleueling en duplisering kan uitskakel. Sodanige koördinering kan snel en doeltreffend geskied indien alle Tegniese Kolleges onder die Departement Mannekrag ressorteer. Die koördinering kan ook geskied ten aansien van opleidingsrelevante nie-formele modules. 'n Kollege behoort hom toe te lê op nie-formele kursusse wat raakvlakke het met sy bestaande formele kursusse.

15.5 Aanbeveling A5.12 (Bls. 246)

A5.12 Gesamentlike tegniese kollege- en nywerheidsubkomitees behoort op die vlak van die Nywerheidsraad vir Ambagsmanopleiding ingestel te word om werksaamhede in verband met die leerplaninhoud van kursusse en vakke, die bywerk van leerstof en ander sake aangaande die tegniese opleiding van vakleerlinge by tegniese kolleges, te behartig.

Kommentaar

Dit is veral ten aansien van die bywerk van leerstof wat die bydrae deur middel van nie-formele modules nie buite berekening gelaat moet word nie.

Tegniese Kolleges sal deur die gehalte van sy kurrikulering vir nie-formele modules die idee van nie-formele opleiding moet verkoop aan die belanghebbende instansies.

15.6 Aanbeveling A5.14 (Bls. 246)

A5.14 Praktiese opleiding behoort toegespits te wees op die bemeestering van basiese en ambaggeoriënteerde vaardighede wat 'n familie van ambagte met mekaar gemeen het, tesame met slegs 'n geringe hoeveelheid opleiding ten opsigte van aspekte wat spesifiek op 'n bepaalde werkgewer van toepassing is. Spesifieke vaardighede behoort slegs ontwikkel te word nadat basiese, algemene en ambaggeoriënteerde vaardighede doeltreffend bemeester is.

Kommentaar

Nie-formele modules leen hulle uitstekend vir opleiding in spesifieke vaardighede. Nie-formele modules kan in die besonder daargestel word vir vaardighede wat 'n familie van ambagte met mekaar gemeen het (Byvoorbeeld rekenaargeletterdheid, bestuursvaardighede ens.).

15.7 Aanbeveling A5.18 (Bls. 247)

A5.18 Waar daar 'n behoefte aan spesialisering op na-ambagsmanvlak vir 'n bepaalde ambag of nywerheid ontstaan, byvoorbeeld op die gebied van gespesialiseerde vaardighede, toesighoudende en bestuurstegnieke, behoort dit deur die nywerheid erken te word en 'n gepaste opleiding- en evalueringstelsel behoort vir dié doel ingestel te word. Dit sluit ook die opleiding in wat benodig kan word om aan die behoeftes van tegnologiese verandering te voldoen.

Kommentaar

Nie-formele modules kan spesifiek ontwerp word met die oog op gespesialiseerde vaardighede, bestuurstegnieke en kennismaking met tegnologiese veranderinge.

In hierdie verband sal daar skerp gekyk moet word na die raakvlakke tussen nie-formele en formele onderwys (wat aan 'n Tegniese Kollege onder dieselfde dak gehuisves kan word).

Dit is insiggewend in hierdie verband dat die RGN-NOR-ondersoek na die opleiding van ambagsmanne in die RSA, die volgende aanbeveling maak: A8.3 (bls. 254): Nouer samewerking tussen die formele en nie-formele onderwys ten opsigte van kurrikulumontwerp en die implementering daarvan.

Opmerking

Ontwerpers van modules (formeel en nie-formeel) sal 'n deeglike studie moet maak van:

Departement Mannekrag. Opleidingsraad. Riglyne vir die vasstel van modulêre opleiding vir vakleerlinge. ISBN 0621 112763, Oktober 1987, Staatsdrukker, Pretoria.

16. RAAKVLAKKE TUSSEN FO EN NFO WAT VERSKYN IN: DIE RGN-NOR-ONDERSOEK NA VAARDIGHEIDSOPLEIDING IN DIE RSA 1989 PRETORIA EN DIE AANDEEL WAT TEGNIESE KOLLEGES KAN (MOET) NEEM.

16.1 Aanbeveling A2 (Bls. 238)

Daar word aanbeveel dat alle mannekragopleidingsaangeleenthede onder 'n enkele staatsdepartement, naamlik die Departement van Mannekrag, sal ressorteer om sodoende alle opleiding van mannekrag op 'n gekoördineerde wyse te administreer en te bevorder.

Kommentaar

Hierdie aanbeveling moet sterk ondersteun word ten aansien van Tegniese Kollege-opleiding wat direk gemoeid is met mensekragopleiding. So 'n reëling sal ook die raakvlakrealisering tussen FTO en NFTO bevorder aangesien:

(a) Die Departement Mannekrag dit makliker sal vind om die beroepsopleidingimplikasies van NFTO raak te sien en te waardeer.

(b) Die Departement Mannekrag meer ervaring het met nie-formele onderwys as die Onderwysdepartemente wat primêr ingestel is op formele onderwys.

16.2 Aanbeveling A4C (Bls. 240)

Die nouer integrering van formele onderwys- en opleidingsinisiatiewe en aksies met die oog op die uiteindelike daarstelling van 'n nasionaal- geïntegreerde beroepsonderwys- en opleidingstelsel.

Kommentaar

Die daarstelling van nie-formele kursusse (met beroepsmoontlikhede) moet gesien word as besondere opleidingsinisiatiewe wat Tegniese Kolleges vinnig en koste-effektief kan neem. Daar kan byvoorbeeld vinnig gekurrikuleer word saam met 'n werkgewer(s) of werkgewerorganisasie(s) en aangesien nie-formele kursusse selfonderhoudend moet wees, word die opleidingskoste afgewentel op die leerder (en/of op diegene wat hom ondersteun). Verder, aangesien by die Tegniese Kolleges formele en nie-formele onderwys onder dieselfde dak verkeer, is raakvlakverwerkliking 'n haalbare opleidingsinisiatief.

16.3 Aanbeveling A4

D (Bls. 240)

Ontwikkeling van toepaslike kursusse om vir die gedifferensieerde opleidingsbehoeftes te voorsien, in oorleg met onder andere geakkrediteerde opleidingsrade, werkgewers- en werknemersorganisasies en die formele onderwys.

Kommentaar

Die Tegniese Kollege staan in die operasionele gebied van mensekragopleiding, is deeglik bewus van gedifferensieerde opleidingsbehoeftes en kan vinnig daarvoor kurrikuleer en kursusse instel, veral wanneer die nuwe kursusse grootliks kan aansluit by die bestaande infrastruktuur. Aangesien Tegniese Kolleges besondere outonomie geniet wat hulle begrotings betref, sal daar met min verlies aan tyd vir bykomende infrastruktuur begroot kan word. Ondersteuning deur die private sektor vir Tegniese Kolleges is reeds gangbare praktyk en daar bestaan 'n moontlikheid vir groter finansiële bystand indien dit sou kon gebeur dat Tegniese Kolleges onder die Departement Mannekrag kan ressorteer.

16.4 Aanbeveling A4E (Bls. 240)

'n Opname van alle beroepsonderwys- en opleidingsfassiliteite in die private en openbare sektore asook in die formele onderwys met die oog op optimale benutting daarvan.

Kommentaar

Met optimale benutting word 24 uur-benutting bedoel. Fasiliteite vir formele onderwys word beslis onderbenut veral namiddae en deur die nag. Elke Tegniese Kollege behoort daartoe in staat te wees om die geïdentifiseerde opleidingsfasiliteite in sy area tot aanwending van tegniese (formeel en nie-formeel) te koördineer en desnoods te administreer. Ten aansien van die aanwending van die opleidingsfasiliteite van die formele onderwys sal waarborge gegee moet word dat die fasiliteite bewaar en in stand gehou sal word. Moontlik sal die Departement Mannekrag sodanige waarborge kan verskaf.

16.5 Aanbeveling A4G

Bevordering van mannekragopleiding deur finansiële steun, aansporing en advies, op 'n volgehoue basis.

Kommentaar

Finansiële steun aan Tegniese Kolleges met hulle ervaring met die administrasie en aanwending van staatsfondse en eie selfstandige kollegefondse sal optimaal benut kan word. Op dié wyse word verseker dat geld nie in bodemlose putte gestort word nie.

In dié verband sal 'n finansiële adviesdiens deur die Departement Mannekrag (moontlik in samewerking met die Tesourie) bydra tot sinvolle aanwending van beskikbare finansiële bronne.

16.6 Aanbeveling A4K (Bls. 240)

Akkreditering van opleidingsinstansies en/of kursusse deur geakkrediteerde opleidingsrade.

Kommentaar

Opleidngsrade moet daarop ingestel wees om wat Tegniese Kolleges betref, nie slegs formele tegniese opleiding te akkrediteer nie, maar ook nie-formele kursusse met aanvaarbare opleidingsbetekenis. Dit beteken dat opleidingsrade (mmontlik in samewerking met die Vereniging van Tegniese Kolleges (VTK) die Federasie van Tegniese Kollege (Fed.Tek) en die Suid-Afrikaanse Vereniging vir die bevordering van Tegniese en Buitengewone Onderwys (SAVTBO), kriteria vir die erkenning van nie-formele tegniese krususse sal moet opstel. Een van die kriteria sal wees: opgradering van die beroepsbekwaamheid van die betrokke leerders.

16.7 Aanbeveling A4L (Bls. 240)

Die ontwikkeling van 'n professionele opleidingskorps.

Kommentaar

Technikons het by wyse van onderwyswetgewing die reg verkry om deel te neem aan onderwysersopleiding. 'n Liggaam soos die Federale Onderwysersraad (FOR) erken ook hierdie reg.

Technikons is tersiêre inrigtings wat die beste daartoe in staat is om onderwysers op te lei vir alle instansies waar dit gaan om spesifieke mannekragopleiding. Waar nodig kan dié opleiding in samewerking met Universiteite geskied (Byvoorbeeld van onderwysstudente wat grade wil behaal).

Tegniese Kolleges sal ook by dié opleiding betrek kan word, byvoorbeeld om te help met skoolpraktyk (proefonderwys) maar ook met sekere kursusse wat volgens die oordeel van Technikons (Komitee van Technikonhoofde) die effektiefste deur Tegniese Kolleges behartig sal kan word.

16.8 Aanbebeling A4N (Bls. 241)

Die daarstelling van 'n opleidingsertifiseringsliggaam by die Departement van Mannekrag onder die vleuels van die Nasionale Opleidingsraad, as die eweknie van die Suid-Afrikaanse Sertifiseringsraad vir die formele onderwys om aanvaarbare standaarde in die opleidingsektor te verseker.

Kommentaar

Die plasing van Tegniese Kolleges onder die jurisdiksie van die Departement Mannekrag, sal sertifisering

(a) sinvol kan laat geskied

(b) se aanvaarbaarheid deur die private sektor verhoog

(d) van nie-formele kursusse met opleidingsbetekenis, moontlik maak.

Daar word saamgestem met die volgende aanbeveling (RGN-NOR-ondersoek na vaardigheidsopleiding in die RSA, bls. 245-246).

Die tegniese kolleges moet 'n veel groter rol in opleiding speel om aan die vereistes van die nywerheid in die RSA te voldoen, moontlik ook op die gebied van die heropleiding van volwasse leerders. As gevolg van die geweldige behoefte aan geskoolde werkers, veranderende nywerheidsbehoeftes en die regverdige benutting van hulpbronne, moet pogings aangewend word om die struikelblokke tussen opleiding en die formele onderwysstels uit die weg te ruim. Die tegniese kolleges behoort beskikbaar te wees aan alle werknemers wat die nywerheid binne die gebied van dergelike kolleges graag wil laat oplei.

Die formele onderwysstelsel moet aangespoor word om by geakkrediteerde opleidingsrade aansoek te doen om akkreditering van sodanige kursusafdelings wat vir die betrokke nywerheid toepaslik is. Dit is veral van toepassing op die tegniese kolleges en tegniese of loopbaanhoërskole.

Kommentaar

Dat die Tegniese Kolleges sleutelinstellings is vir die opleidingstandaard van die RSA, moet duidelik deur die besluitnemers raakgesien word.

Tegniese Kolleges kan 'n veel groter rol speel in die opleiding en ook heropleiding, maar dan moet nie net sy formele moontlikhede benut (geakkrediteer) word nie, maar ook die nie-formele moontlikhede met die benutting van die raakvlakke tussen die formele en die nie-formele.

17. AANBEVELINGS VOORTSPRUITENDE UIT DIE ONDESOEK NA VERDERE- EN HEROPLEIDING VAN AMBAGSMANNE (DEPARTEMENT MANNEKRAG. NASIONALE OPLEIDINGSRAAD. ISBN 0 621 12901 1) WAT BETEKENIS HET VIR TEGNIESE KOLLEGES

17.1 Aanbeveling 6.2.5 (Bls. 48)

Dit word aanbeveel dat die Nasionale Opleidingsraad in oorleg met die opleidingsrade en ander belanghebbende instansies ondersoek instel na die werkvereistes en -inhoud van die volgende lede van die tegniese span: die operateur, die ambagsman, die tegnikus, die tegnoloog en die ingenieur, om deur die uitbouing van die modulêre stelsel, waar van toepassing, 'n hiërargiese struktuur van progressiewe vorderingsvlakke daar te stel en om horisontale en vertikale mobiliteit binne die struktuur te bevorder.

Kommentaar

(a) Die Tegniese Kollege se plek in die opleiding van operateur, ambagsman en tegnikus sal bekend gemaak moet word.

(b) Implementering van die modulêre opleidingstelsel wat saamgestel is uit vakteoretiese, praktiese en tersaaklike nie-formele modules sal deeglik deur Studierade, Kollegerade en Opleidingsrade beplan moet word.

Die bekendstelling wat in punt 1 genoem word, word soos volg in 'n aanbeveling verwoord:

17.2 Aanbeveling 6.2.6 (Bls. 48)

Dit word aanbeveel dat die Nasionale Opleidingsraad op 'n geleë tyd 'n nasionale veldtog loods om die hiërargiese struktuur van die tegniese span vanaf die operateur tot die ingenieur, met die oog op die komplementêre aard daarvan, bekend te stel en die uitbouing daarvan te bevorder.

17.3 Aanbeveling 6.2.7 (Bls. 48)

Dit word aanbeveel dat die Nasionale Opleidingsraad, wat die tegniese span betref, onder andere aandag sal gee aan aksies om kommunikasievaardighede, interpersoonlike vaardighede, arbeidsverhoudinge en bestuursvaardighede te bevorder.

Kommentaar

Tegniese Kolleges is daartoe in staat om die vaardighede wat in die aanbevelings genoem word ook in die vorm van nie-formele modules aan te bied met inagneming van raakvlakke met die formele tegniese opleiding.

17.4 Aanbeveling 6.3.1 (Bls. 48)

Dit word aanbeveel dat die opleidingsrade, soos in klousule 12 D(1) van die Wysigingswetsontwerp op Mannekragopleiding (Bylae C) bepaal, deur 'n voortdurende proses van verdere opleiding en heropleiding die werksvaardighede van gekwalifiseerde ambagsmanne opgradeer deur, met inagneming van die werklike behoeftes van die onderskeie nywerhede, aandag te gee aan die rol van die ambagsman in die tegniese span, gesien binne 'n hiërargiese struktuur van progressiewe vorderingsvlakke om horisontale en vertikale mobiliteit binne die struktuur van die besondere nywerheid te bevorder.

Kommentaar

(a) Opgradering, eers in die vorm van nie-formele modules wat betreklik vinnig ingestel kan word en daarna ontwikkel tot formele modules, lê in die ervaringsveld van 'n aantal tegniese kolleges.

(b) Tegniese Kolleges kan betreklik vinnig reageer op geïdentifiseerde behoeftes.

17.5 Aanbeveling 6.3.3 (Bls 48)

Dit word aanbeveel dat opleidingsrade die nodige erkenning aan die verwerwing van die onderskeie vlakke van vaardighede binne die nywerheid verleen.

Kommentaar

Dit beteken dat Opleidingsrade (resp. Die Nasionale Opleidingsraad) oor 'n duidelike en haalbare akkrediterings- en sertifiseringsbeleid sal moet beskik.

17.6 Aanbevelings aan die ambagsmankorps

Dit word aanbeveel dat die ambagsmankorps met die oog op hul verdere- en heropleiding aangemoedig word om hul professionele ontwikkeling sodanig te beplan dat binne die voorgestelde hierargiese struktuur met progressiewe vorderingsvlakke, horisontale en vertikale mobiliteit verseker word.

Kommentaar

Riglyne vir beplanning sal duidelik aan die ambangsmankorps uitgespel moet word, met 'n duidelike aanduiding van die plek van die Tegniese Kollege, veral dié Tegniese Kolleges wat ingerig is vir institusionele opleiding en die vinniger ontwerp van tersaaklike nie-formele modules.

18. VERWYSING NA TEGNIESE KOLLEGES IN DIE HOOFVERSLAG DIE EVALUERING EN BEVORDERING VAN LOOPBAANONDERWYS. Departement Onderwys en Kultuur, Administrasie Volksraad. Voorsitter: Dr S W Walters.

18.1 Aanbevelings (h) en (j) (Bls. 148 en 151)

Die komitee beplan die instelling van

(h) 'n Senior Sekondêre Kursus wat oor twee jaar strek en in twee rigtings differensieer, naamlik 'n Senior Sekondêre Akademies-voorbereidende Kursus en 'n Senior Sekondêre Beroepsvoorbereidende Kursus, volg op die junior sekondêre fase.

(j) Die Komitee voorsien ook dat vir bepaalde, meer gespesialiseerde en kleiner beroepsvoorbereidende studierigtings die tegniese kollege, benewens sy funksie as naskoolse inrigting, ook bykomend 'n rol sal moet speel om die senior sekondêre beroepsvoorbereidendekursus aan te bied. Die Komitee kan geen rede sien waarom tegniese kolleges nie sekere gevalle van die Senior Sekondêre Beroepsvoorbereidende kursusse namens die hoërskole in die omgewing kan aanbied nie en, omgekeerd, waarom hierdie hoërskole nie die funksies van sekere klein plattelandse tegniese kolleges kan hanteer nie. Die Komitee beskou die oorweging hiervan om ekonomiese redes as wenslik.

Kommentaar

Tegniese Kolleges, veral dié wat institusionele opleiding aanbied, sal ingerig kan word om 'n Senior Sekondêre Beroepsvoorbereidende kursus aan te bied.

Tegniese Kolleges hoef nie dié kursus namens hoërskole aan te bied nie, maar kan dit selfstandig op eie inisiatief doen. Indien egter, dit namens 'n realistiese leerdervloei sal bewerkstellig, sal so 'n reëling sinvol getref kan word.

Die opgradering van veral Tegniese Hoërskole tot Tegniese Kolleges, sal ondersoek regverdig.

18.2 Aanbeveling (O) (Bls. 152)

As gevolg van die kleiner, maar meer geselekteerde groep leerlinge wat toelating tot die akademiese kursus sal verkry, word verwag dat die totale getal druipelinge aan die einde van dié kursus 'n betreklik klein persentasie van die totale skoolbevolking sal wees. Hoewel hulle vanweë die hoë akademiese vlak van die kursus na verwagting betreklik maklik in die beroepswêreld opgeneem sal kan word, word aanbeveel dat daar, indien die aanvraag voldoende is, vir daardie leerlinge wat nie met tersiêre studies wil of kan voortgaan nie, verdere, verkorte naskoolse beroepsgerigte opleiding aan tegniese kolleges of ander inrigtings voorsien sal word.

Kommentaar

Verkorte naskoolse beroepsgerigte opleiding vir leerlinge wat daartoe in staat is, om tersiêre studies te onderneem maar wat dit nie wil of kan nie, sal aan Tegniese Kolleges voorsiening gemaak kan word. Tegniese Kolleges sal kan differensieer (ten aansien van leerinhoude en vlak (wyse) van aanbieding) om nie die meer begaafde leerder te frustreer nie.

Daar is Tegniese Kolleges wat reeds ervaring het in die onderrig en opleiding van meer begaafde leerders. Dit is selfs moontlik vir sommige Tegniese Kolleges om kursusse te verryk deur die inskakeling van nie-formele modules.

Die ideale opleidingsplek vir dié groep leerders is 'n Tegniese Kolleges wat institusionele opleiding bied met nie-formele opleidingsmoontlikhede onder dieselfde dak.

19. DEPARTEMENT ONDERWYS EN KULTUUR ADMINISTRASIE VOLKSRAAD. DIE KOMITEE INSAKE DIE EVALUERING EN BEVORDERING VAN LOOPBAANONDERWYS IN DIE DEPARTEMENT VAN ONDERWYS EN KULTUUR, ADMINISTRASIE: VOLKSRAAD. HOOFVERSLAG: DIE EVALUERING EN BEVORDERING VAN LOOPBAANONDERWYS

Kommentaar op 'n aantal empiriese bevindinge (Hoofstuk ses).

'n Aantal vereistes ten aansien waarvan St. 10 skoolverlaters ver te kort skiet, is geïdentifiseer:

Tabel 5.1 Vaardigheid van skoolverlater: (Bls. 99)

1. Vermoë om taak doeltreffend binne gegewe tyd uit te voer.

2. Vermoë om pligte akkuraat uit te voer.

Kommentaar

In soverre agting vir tyd en die wil om akkuraat te wees, aangeleenthede vir opvoeding is, moet aandag daaraan gegee word tydens algemeen vormende onderwys. Die doelwitopleiding waarop Tegniese Kolleges ingestel is, kan ook 'n waardevolle bydrae lewer. Tydens lesgee het die feit dat besondere stappe gevolg word, 'n heilsame invloed.

Tabel 5.2 Gesindheid van skoolverlater (Bls. 100)

1. Bereidwilligheid om hard te werk.

2. Neem van inisiatief.

Kommentaar

Albei dié items is wilsaangeleenthede. Vorming van die wil geskied tydens leerderdeelname aan lesverlope (veral met algemeen-vormende onderwys en formele tegniese onderwys).

Die onderwyser (opleier) moet net ingestel wees op wilsvorming en dit laat realiseer tydens sy lesgee.

Tabel 5.3 Persoonseienskap van skoolverlater (Bls. 101)

1. Deeglikheid

2. Motivering

3. Geesdrif

4. Selfdissipline

5. Lojaliteit teenoor organisasie

6. Spaarsaamheid.

Kommentaar

Hier het 'n mens te make met ses duidelike opvoedingsaangeleenthede. Die onderwyser (opleier) moet net ingestel wees daarop tydens die verloop van die onderrig.

Alle vorme van onderwys (formeel, nie-formeel, informeel, algemeenvormend, beroepsgerig) kan hierdie persoonseienskappe laat gedy.

Tabel 5.4 Denkvaardigheid van skoolverlater (Bls. 102)

1. Gesonde oordeel

2. Vermoë om probleme te identifiseer

3. Vermoë om probleme op te los.

Kommentaar

Probleemstelling en probleemoplossing is besondere essensies van 'n lesverloop. Leerderdeelname aan probleemstelling en die stappe wat daaruit voortvloei is bevorderlik vir probleemgeletterdheid en moet geskied met alle vorme van onderrig.

Vir die Tegniese Kollege veral, is dit maklik om leerders die relevantheid van probleemstellings en die haalbaarheid van probleemoplossings te laat belewe en aanvaar. Dit is vanweë die kolleges se ingesteldheid op beroepsbeoefening.

Tabel 5.5: Sosiale vaardigheid van skoolverlater (Bls. 103)

Tabel 5.6: Taalvaardigheid van skoolverlater (Bls. 104)

Tabel 5.7: Tweetaligheid van skoolverlater (Bls. 105)

Tabel 5.8: Rekenaarvaardighede van skoolverlaters (Bls. 106)

Geen skiet ver tekort is geïdentifiseer nie. Dit lyk dus asof, wat 'n hele paar aangeleenthede betref, die skoolstelsel (Blank) relevante onderwys aanbied.

Tabel 5.9 Besigheidsbegrip van skoolverlater (Bls. 107)

1. Koste-bewustheid

Kommentaar

Kan toegeskryf word aan:

(a) Jeug wat betreklik welvarend groot geword het;

(b) afwesigheid of onderbeklemtoning daarvan tydens algemeen vormende omgang met leerlinge (Byvoorbeeld tydens Jeugweerbaarheidsklasse, Taalkursusse, Geskiedenis, Aardrykskunde en selfs Bybelonderrig).

Tabel 5.10: Opsomming. Vaardigheid/Gesindheid van skoolverlater (Bls. 108)

1. Werkgesindhede

2. Denkvaardighede

Kommentaar

Gesindhede en denkwaardighede kan (moet) tydens deelname aan lesverlope geoefen word. Die onderwyser (opleier) moet net doelbewus daarop ingestel wees.

Tegniese Kolleges sal (op Studierade) deeglik moet besin oor die paring van doelwitopleiding en denkvaardighede. Vir elke doelwit sal die denkwaardigheid daarvoor geïdentifiseer moet word.

Tabel 5.11 Algemene Waardebepaling soos vereis deur werkgewers (Bls. 109)

Hierdie tabel word volledig weergegee:

5.11 ALGEMENE WAARDEBEPALING SOOS VEREIS DEUR WERKGEWERS

────────────────────────────────────────────────────────────────

VAARDIGHEID VAN SKOOLVERLATER

────────────────────────────────────────────────────────────────

St 10 (Bls. 18 Tabel 3.11) +

────────────────────────────────────────────────────────────────

* Basiese berekeninge 3,4

* Meet- en tekenwerk 2,2

* Leesvaardigheid 3,3

* Skryfvaardigheid 3,4

* Luister- en praatvermoë 3,5

* Manipulasievaardigheid 2,7

* Beplanning en probleemoplossing 3,0

* Basiese rekenaargeletterdheid 2,6

* Basiese tegnologiese geletterdheid 2,5

* Basiese ondernemingsvaardighede 2,4

** Produktiwiteitsbewustheid 3,6

────────────────────────────────────────────────────────────────

Kommentaar

Slegs een item word as 'n skiet ver tekort aangedui en dit is produktiwiteitsbewustheid.

Vir die Tegniese Kollege sal dit maklik wees om doelwitopleiding en produktiwiteitsbewustheid te integreer aangesien doelwitrealisering in werklikheid produktiwiteitbewusmaking is.

Ten aansien van algemeen vormende onderwys moet daar ondersoek ingestel word na die beste kurrikulêre huisvesting van produktiwiteitsbewustheid.

Wat die voldoen nie aan die vereistes items (in tabel 5.11 genoem) betref kan opgemerk word dat daar spesiaal gekurrikuleer sal moet word vir basiese geletterdheid ten aansien van die rekenaar en tegnologie, en ondernemingsvaardighede.

Daar is tegniese kolleges wat reeds hiervoor ingerig is (formeel en nie-formeel).

SLOTMERKING

Dit sal betekenisvol wees om 'n in-diepte ondersoek te laat instel na die haalbaarheid van die Tegniese Kollege as opleidingsmodel vir die toekomstige Republiek van Suid-Afrika.

VERWYSINGS

1. 1990: SACHED Trust with the assistance of Durban LACOM.

Education in South Africa. Facts and Figures, p.37.

2. RSA 1981: Wet op Tegniese Kolleges. (Wet no. 104 van 1981.

Staatskoerant Vol. 197 (7884), Kaapstad, 6 November 1981, Art. 3,37 en woordverklaring X).

3. RGN 1981: Onderwysvoorsiening in die RSA. Verslag van die

Hoofkomitee, Raad vir Geesteswetenskaplike Navorsing, Pretoria, pp.93-94.

4. Van der Stoep, F. 1984. Non-formal Education. Codex Publishers, Pretoria, vii.

5. Le Roux, A.L. 1985. The liberal component in vocational

education and non-formal education in Britain and its possible relevance to the development of non-formal education in the RSA - an exploratory study. Ongepubliseerde MA-verhandeling, Universiteit van York, England.

6. Departement van Onderwys en Kultuur (Administrasie Volksraad).

1987. Handleiding vir die hantering van naskoolse onderwys by Tegniese Kolleges, Pretoria, p.25.

7. RSA 1983: Witskrif oor onderwysvoorsiening in die RSA.

Staatsdrukker, Pretoria, Vrygestel op 23 November 1983.

8. Die kommentaar wat in die voorgaande bladsye gelewer is, kom uit:

Landman, W.A. en van der Merwe, J:

Tegniese kolleges: Kurrikulumontwikkeling vir nie-formele onderwys. Verslag uit die Navorsingseenheid: Nie-formele Onderwys, Universiteit van Pretoria, Projekleier, Prof F van der Stoep.

9. Presidentsraad. 1984. Wetenskapskomitee van die

Presidentsraad: Verslag oor informele en nie-formele onderwys in SA. Staatsdrukker, Kaapstad.

10. Millard, R.M. 1983. Accreditation. New Directions for Higher

Education No. 43, Vol. 11(3) 9-28.

11. Gilley, J.W. en Galbraith, M.W. 1986. Examining professional

certification. Training and Development Journal. Vol. 40(6) pp.60-61.

12. Van der Stoep, F. 1984. aw., p.84

13. Departement van Mannekrag: 1986. Nasionale Opleidingsraad.

Riglyne vir die akkreditering van opleiding. RP 111/1986. Pretoria.

14. Advertensiebiljet versprei deur die VTK (Vereniging van

Tegniese Kolleges). 1990.

15. Jaarblad Tegniese Kollege Verwoerdburg 1937-1987.

16. Transvaler, 15 November 1989.

17. Deel van advertensie deur die Verwoerdburgse Tegniese Kollege.

18. Tegniese Kollege in Verwoerdburg: Verslag van Studieraad 1983-1989 (W A Landman).

19. Ibid.

--- oOo ---